Zasady etyczne

Publication Ethics and Malpractice Statement

Komitet Redakcyjny czasopisma „Nauki Inżynierskie i Technologie” dokłada wszelkich starań, by każdy etap procesu wydawniczego spełniał najwyższe standardy etyczne. Oświadczenia i zasady etyczne dotyczące czasopisma „Nauki Inżynierskie i Technologie” wynikają z dotychczasowego doświadczenia czasopisma i wypracowanych dobrych praktyk, a także opierają się na wytycznych Komitetu ds. Etyki Publikacji (COPE) Best Practice Guidelines for Journal Editors.

Polityka publikacyjna czasopisma „Nauki Inżynierskie i Technologie”

  1. Komitet redakcyjny przyjmuje tylko oryginalne artykuły naukowe mieszczące się w zakresie problematyki opisanej w „Aims and Scope”.
  2. Artykuły są przesyłane za pomocą systemu Open Journal Systems https://journals.ue.wroc.pl w sposób opisany w sekcji „Przesyłanie tekstów”.
  3. Artykuły przyjęte przez komitet redakcyjny do procesu wydawniczego przechodzą procedurę recenzowania opisaną w sekcji „Recenzje”.
  4. Opublikowane artykuły są udostępnianie na zasadach opisanych w „Open Access”. Artykuły są dostępne na stronach Dolnośląskiej Biblioteki Cyfrowej na licencji Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 (CC BY-SA 4.0). Polityka wolnego dostępu jest odnotowana w Sherpa Romeo
  5. Stosowane są zasady polityki antyplagiatowej zgodnie z tymi wytycznymi. Artykuły są weryfikowane za pomocą systemu antyplagiatowego iThenticate. Artykuł jest odrzucany, jeżeli wskaźnik podobieństwa przekracza 30%.
  6. Stosowana jest polityka przeciwdziałania nadużyciom związanym z autorstwem artykułu (unacceptable authorship practices), takim jak: guest authorship, ghost authorship, anonymous authorship, piracy, reusing text from your own previous publications zgodnie z wytycznymi
  7. Przestrzegane są zasady ochrony danych osobowych zgodnie z RODO Protection of Personal Data – General Data Protection Regulation (GDPR)
  8. Szczegółowe regulacje dotyczące publikacji artykułu opisane są w oświadczeniu o autorstwie artykułu oraz oświadczeniu o ochronie danych osobowych.

Zadania i zobowiązania wydawcy

Zobowiązania

  1. Publikacja i udostępnienie zasad współpracy wszystkim stronom zaangażowanym w proces redakcyjny.
  2. Określenie zasad współpracy z komitetem redakcyjnym czasopisma i wspierania procesu redakcyjnego.
  3. Przestrzeganie zasad związanych z niezależnością komitetu redakcyjnego czasopisma, etyką procesu wydawniczego, rzetelnością recenzji.
  4. Przestrzeganie zasad etycznych sformułowanych przez COPE dla wydawców i redaktorów czasopism.
  5. Publikowanie wymaganych i uzasadnionych sprostowań, wyjaśnień i korekt.
  6. Przestrzeganie terminowości publikacji.
  7. Aktualizacja zasad publikacji czasopisma na skutek zmian zachodzących w otoczeniu.

W przypadku domniemanej lub udowodnionej nierzetelności naukowej, nieuczciwej publikacji lub plagiatu wydawca w ścisłej współpracy z komitetem redakcyjnym podejmie wszelkie stosowne działania w celu wyjaśnienia zaistniałej sytuacji i wprowadzenia poprawek do danego artykułu. Obejmuje to niezwłoczną publikację erraty lub, w najpoważniejszych przypadkach, całkowite wycofanie pracy, której dotyczy problem.

Zadania i zobowiązania redeakcji

Zobowiązania

  1. Członkowie komitetu redakcyjnego są kompetentni w obszarach badań naukowych określonych w „Aims and Scope” czasopisma.
  2. Informacje o członkach komitetu redakcyjnego i rady naukowej są dostępne na stronie internetowej czasopisma w „Zespół redakcyjny”.
  3. Członkowie komitetu redakcyjnego podejmują niezależne decyzje o wstępnym przyjęciu lub odrzuceniu artykułu zgodnie z zasadami opisanymi w „Przesyłanie tekstów”.
  4. Komitet redakcyjny podejmuje niezależne decyzje o powołaniu recenzentów zgodnie z zasadami opisanymi w „Recenzje”.
  5. Komitet redakcyjny podejmuje niezależne i ostateczne decyzje o publikacji artykułu.
  6. Komitet redakcyjny czasopisma kieruje się zasadami etycznymi sformułowanymi przez COPE dla wydawców, redaktorów, recenzentów i autorów.
  7. Komitet redakcyjny odpowiada za treści zamieszczone na stronie internetowej czasopisma oraz ich aktualizację.

Odpowiedzialność

Redaktor recenzowanego czasopisma jest odpowiedzialny za podjęcie decyzji, które artykuły przesłane do czasopisma powinny zostać opublikowane, a ponadto odpowiada za wszystko, co zostało opublikowane w czasopiśmie. Przy podejmowaniu tych decyzji redaktor kieruje się polityką komitetu redakcyjnego czasopisma, a także wymogami prawnymi dotyczącymi zniesławienia, naruszenia praw autorskich i plagiatu. Redaktor może konsultować się z innymi redaktorami lub recenzentami przy podejmowaniu decyzji dotyczących publikacji. Redaktor powinien dbać o rzetelność dorobku naukowego i nie dopuszczać do naruszenia standardów intelektualnych i etycznych ze względu na potrzeby biznesowe. Powinien także umożliwić publikowanie poprawek, wyjaśnień, odwołań i przeprosin, jeśli zajdzie taka potrzeba.

Uczciwość

Redaktor powinien oceniać manuskrypty wyłącznie pod kątem ich zawartości intelektualnej, a nie ze względu na rasę, płeć, orientację seksualną, przekonania religijne, pochodzenie etniczne, obywatelstwo lub preferencje polityczne autora (autorów). Redaktor nie ujawni żadnych informacji o rozpatrywanym manuskrypcie nikomu poza autorem (autorami), recenzentami i potencjalnymi recenzentami oraz, w niektórych przypadkach, odpowiednio członkami komitetu redakcyjnego.

Poufność

Redaktor i komitet redakcyjny może ujawniać informacje o przesłanym manuskrypcie wyłącznie jego autorowi, recenzentom, potencjalnym recenzentom, innym doradcom redakcyjnym i wydawcy, stosownie do przypadku.

Ujawnianie informacji, konflikty interesów i inne kwestie

Redaktor będzie kierował się Wytycznymi COPE, gdy będzie podejmował decyzje dotyczące wycofywania artykułów lub wprowadzania poprawek w artykułach, które zostały opublikowane w czasopiśmie Nauki Inżynierskie i Technologie. Niepublikowane materiały ujawnione w przesłanym manuskrypcie nie mogą być wykorzystywane we własnych badaniach redaktora bez wyraźnej pisemnej zgody autora. Uprzywilejowane informacje lub pomysły uzyskane w drodze wzajemnej oceny muszą być traktowane jako poufne i nie mogą być wykorzystywane dla korzyści osobistych.

Redaktor gwarantuje, że reklama, przedruk lub inne dochody komercyjne nie będą miały wpływu na decyzje redakcyjne. Redaktor powinien dążyć do zapewnienia uczciwego i odpowiedniego procesu recenzowania.

Redaktorzy powinni zrezygnować z rozpatrywania manuskryptów, w przypadku których mają konflikty interesów wynikające z relacji konkurencyjnych, współpracy lub innych relacji lub powiązań z którymkolwiek z autorów, firm lub (ewentualnie) instytucji powiązanych z artykułami. W takiej sytuacji mogą poprosić innego członka komitetu redakcyjnego o rozpatrzenie manuskryptu. Redaktorzy powinni wymagać, aby wszyscy współpracownicy ujawnili istotne sprzeczne interesy i opublikowali poprawki, jeśli sprzeczne interesy zostały ujawnione po publikacji. W razie potrzeby należy podjąć inne stosowne działania, takie jak wycofanie artykułu.

Zaangażowanie i współpraca w badaniach

Redaktorzy powinni strzec integralności opublikowanego tekstu, w razie potrzeby wprowadzając poprawki lub podając w wątpliwość podejrzane lub domniemane niewłaściwe prowadzenie badań. Powinni również wskazywać nierzetelnych recenzentów i wykroczenia redakcyjne. Redaktor powinien podjąć odpowiednie działania w przypadku zgłoszenia skarg etycznych dotyczących przedłożonego manuskryptu lub opublikowanego artykułu.

Zadania i zobowiązania recenzentów

Proces recenzowania w czasopiśmie „Nauki Inżynierskie i Technologie” przebiega w systemie double-blind review, a każdy nadesłany artykuł jest poddawany przynajmniej dwóm recenzjom.

Wkład w decyzje redakcyjne

Poprzez wykonaną recenzję Recenzent ma istotny udział w procesie oceny nadesłanego tekstu. Pisemna opinia Recenzenta pomaga redaktorowi w podejmowaniu właściwych decyzji redakcyjnych, a autorowi – poprzez komunikację redakcyjną – może pomóc w ulepszaniu artykułu. Wzajemna ocena jest istotnym elementem formalnej komunikacji naukowej i leży u podstaw metody naukowej. Poza określonymi obowiązkami związanymi z etyką, opisanymi poniżej, recenzenci są ogólnie proszeni o traktowanie autorów i ich prac tak, jak sami chcieliby być traktowani, oraz o przestrzeganie zasad dobrej etykiety recenzyjnej.

Profesjonalizm i terminowość

COPE zaleca, aby każdy zaproszony recenzent, który uważa, że nie ma fachowej wiedzy do recenzowania badań przedstawionych w manuskrypcie, lub wie, że nie zdoła dotrzymać terminu recenzji, powinien natychmiast powiadomić o tym redaktora, aby można było skontaktować się z alternatywnymi recenzentami.

Jeśli recenzent w wyniku zmiany okoliczności nie będzie mógł wypełnić pierwotnej umowy o recenzję lub będzie potrzebować przedłużenia terminu przesłania recenzji, powinien niezwłocznie o tym poinformować komitet redakcyjny. W przypadku odmowy wykonania recenzji recenzent może zaproponować jako recenzentów inne osoby, kierując się ich wiedzą, a nie osobistymi względami.

Poufność

Wszelkie manuskrypty otrzymane do recenzji należy traktować jako dokumenty poufne. Recenzentom nie wolno udostępniać recenzji ani informacji o artykule ani kontaktować się bezpośrednio z autorami bez zgody redaktora.

Niepublikowane materiały ujawnione w przesłanym manuskrypcie nie mogą być wykorzystywane we własnych badaniach recenzenta bez wyraźnej pisemnej zgody autora. Uprzywilejowane informacje lub pomysły uzyskane w drodze wzajemnej oceny muszą być traktowane jako poufne i nie mogą być wykorzystywane dla korzyści osobistych.

Wyczulenie na kwestie etyczne

Recenzent powinien być wyczulony na potencjalne problemy etyczne w artykule i powinien zwrócić na nieuwagę redaktora, w tym na wszelkie istotne podobieństwa lub nakładanie się między rozpatrywanym manuskryptem a jakimkolwiek innym opublikowanym artykułem, o którym recenzent ma osobistą wiedzę. Każdemu stwierdzeniu, że obserwacja, wyprowadzenie lub argument zostały wcześniej zgłoszone, powinno towarzyszyć odpowiednie cytowanie.

Standardy obiektywizmu i sprzecznych interesów

Recenzje powinny być przeprowadzane obiektywnie. Recenzenci powinni być świadomi wszelkich osobistych uprzedzeń, jakie mogą mieć, i wziąć to pod uwagę podczas recenzowania artykułu. Personalna krytyka autora jest niewłaściwa. Recenzenci powinni jasno wyrażać swoje opinie, uzasadniając je odpowiednimi argumentami.

Recenzenci powinni skonsultować się z Redaktorem przed wyrażeniem zgody na recenzowanie artykułu, w którym istnieje potencjalny konflikt interesów wynikający z relacji konkurencyjnych, współpracy lub innych powiązań lub powiązań z dowolnymi autorami, firmami czy instytucjami powiązanymi z artykułami.

Jeśli recenzent sugeruje autorowi zamieszczenie cytatów z pracy recenzenta (lub jego współpracowników), musi to wynikać z autentycznych powodów naukowych, a nie z zamiaru zwiększenia liczby cytowań recenzenta lub zwiększenia widoczności jego pracy (lub jego współpracowników).

Uznanie źródeł

Recenzenci powinni zidentyfikować odpowiednie opublikowane prace, które nie były cytowane przez autorów. Każdemu stwierdzeniu, że obserwacja, wyprowadzenie lub argument zostały wcześniej zgłoszone, powinno towarzyszyć odpowiednie cytowanie. Recenzent powinien również zwrócić uwagę redaktora na wszelkie istotne podobieństwa lub nakładanie się rozpatrywanego manuskryptu i wszelkich innych opublikowanych danych, o których ma wiedzę.

Ujawnienie i konflikt interesów

Uprzywilejowane informacje lub pomysły uzyskane w drodze wzajemnej oceny muszą być traktowane jako poufne i nie mogą być wykorzystywane dla korzyści osobistych. Recenzenci nie powinni podejmować się oceny manuskryptów, w przypadku których występuje konflikt interesów wynikający z relacji konkurencyjnych, współpracy lub innych powiązań lub powiązań z którymkolwiek z autorów, firm lub instytucji powiązanych ze zgłoszeniem. Zgodnie z wytycznymi COPE w przypadku podejrzenia nieujawnionego konfliktu interesów w zgłoszonym manuskrypcie recenzent jest zobowiązany poinformować o tym fakcie redakcję. Zgodnie z wytycznymi COPE potrzebne jest oświadczenie recenzenta o braku konfliktu interesów przed opublikowaniem artykułu.

Ujawnienie plagiatu

Zgodnie z wytycznymi COPE w przypadku podejrzenia o zbędną (zduplikowaną) publikację lub w przypadku podejrzenia o plagiat, lub podejrzenia o sfabrykowanie danych w zgłoszonym manuskrypcie Recenzent ma obowiązek poinformować o tym fakcie redaktora.

Zgodnie z wytycznymi COPE recenzenci są zobowiązani do odniesienia się konkretnie do następujących kwestii:

  • Czy autor publikował wcześniej te badania?
  • Czy autor dokonał plagiatu innej publikacji?
  • Czy badania są etyczne i czy uzyskano odpowiednie zgody?
  • Czy istnieją jakiekolwiek przesłanki wskazujące na to, że dane zostały sfabrykowane lub w niewłaściwy sposób zmanipulowane?
  • Czy autorzy zadeklarowali wszystkie istotne sprzeczne interesy?
  • Czy występuje konflikt interesów?

Zadania i zobowiązania autorów

Oryginalność i plagiat

Autorzy powinni się upewnić, że napisali całkowicie oryginalne prace, a jeśli autorzy wykorzystali prace i/lub słowa innych osób, że zostały one odpowiednio zacytowane.

Standardy raportowania

Autorzy raportujący wyniki oryginalnych badań powinni przedstawić dokładny opis wykonanej pracy oraz obiektywne omówienie jej znaczenia. Dane bazowe powinny być dokładnie przedstawione w manuskrypcie. Artykuł powinien zawierać wystarczającą ilość szczegółów i odnośników, aby umożliwić innym powtórzenie pracy. Fałszywe lub świadomie niedokładne oświadczenia stanowią zachowanie nieetyczne i są niedopuszczalne.

Publikacja wielokrotna, redundantna lub jednoczesna

Autor generalnie nie powinien publikować manuskryptów opisujących zasadniczo te same badania w więcej niż jednym czasopiśmie lub publikacji pierwotnej. Równoległe składanie tego samego manuskryptu do więcej niż jednego czasopisma stanowi nieetyczne zachowanie wydawnicze i jest niedopuszczalne.

Uznanie źródeł

Zawsze należy odpowiednio docenić pracę innych. Autorzy powinni również cytować publikacje, które miały wpływ na określenie charakteru zgłaszanej pracy.

Autorstow rękopisu

Autorstwo powinno być ograniczone do tych osób, które wniosły znaczący wkład w koncepcję, projekt, wykonanie lub interpretację zgłoszonego badania. Wszyscy ci, którzy wnieśli znaczący wkład, powinni być wymienieni jako współautorzy. Jeżeli są inne osoby, które brały udział w pewnych merytorycznych aspektach projektu badawczego, należy je wymienić w sekcji Podziękowania.

Autor korespondencyjny powinien się upewnić, że liście autorów manuskryptu znajdują się wszyscy odpowiedni współautorzy (zgodnie z powyższą definicją) oraz że wszyscy współautorzy widzieli i zatwierdzili ostateczną wersję artykułu i wyrazili zgodę na jego złożenie do publikacji.

Zagrożenia dla ludzi lub zwierząt

Jeśli praca opisuje procedury lub sprzęt, które wiążą się z jakimikolwiek nietypowymi zagrożeniami związanymi z ich użyciem, autorzy muszą je wyraźnie wskazać w manuskrypcie.

Ujawnienie i konflikty interesów

Wszyscy autorzy powinni ujawnić w swoim manuskrypcie wszelkie finansowe lub inne istotne konflikty interesów, które mogłyby zostać zinterpretowane jako mające wpływ na wyniki lub ich interpretację w manuskrypcie. Należy ujawnić wszystkie źródła wsparcia finansowego projektu.

Podstawowe błędy w opublikowanych pracach

Kiedy autor odkryje istotny błąd lub nieścisłość w swojej opublikowanej pracy, jego obowiązkiem jest niezwłoczne powiadomienie redaktora lub wydawcy czasopisma i współpraca z nimi w celu wycofania artykułu lub opublikowania odpowiedniej erraty.

Oryginalność

Niedopuszczalna jest jakakolwiek forma plagiatu, w tym przywłaszczenie dorobku, zwrotów, danych, koncepcji teoretycznych lub konkluzji innych autorów, czy autoplagiatu, obejmującego powtórne opublikowanie fragmentów własnych wcześniej opublikowanych utworów jako utworów nowych. Równoległe wysyłanie manuskryptu do więcej niż jednego czasopisma uznaje się za zachowanie nieetyczne – naganne.

Prace lub słowa innych autorów wymagają odpowiedniego zacytowania. Autorzy powinni również wskazać na wszelkie ideowe inspiracje, w tym publikacje, które przyczyniły się do powstania pracy.

Autorstwo manuskryptu

Według rekomendacji ICMJE za autora pracy może być uznana osoba, która:

  • wniosła znaczący wkład w koncepcję lub projekt pracy, ewentualnie pozyskała, przeanalizowała lub zinterpretowała dane wykorzystane w pracy,
  • wykonała wstępny szkic artykułu lub przeprowadziła jego krytyczną ocenę pod kątem merytorycznym,
  • zatwierdziła ostateczną wersję do publikacji,
  • wzięła odpowiedzialność za wszystkie aspekty pracy, zapewniając, iż zbadane oraz wyjaśnione zostały wszelkie kwestie związane ze starannością i integralnością każdej części pracy.

Wkład poszczególnych autorów w powstanie pracy należy określić w Oświadczeniu dla autora dołączonym do artykułu.

Autorstwo a narzędzia sztucznej inteligencji

Według rekomendacji COPE narzędzia AI nie mogą być wymienione jako autor artykułu, ponieważ nie mogą:

  • wziąć odpowiedzialności za przesłaną pracę,
  • stwierdzać istnienia lub braku konfliktu interesów,
  • zarządzać prawami autorskimi i umowami licencyjnymi.

Autorzy korzystający z narzędzi sztucznej inteligencji podczas pisania manuskryptu, tworzenia obrazów lub elementów graficznych artykułu lub gromadzenia i analizy danych muszą w przejrzysty sposób ujawnić w sekcji Materiały i metody (lub w podobnej sekcji) artykułu, w jaki sposób narzędzie AI zostało użyte i które narzędzie zostało użyte.

Zmiana autorstwa

Zgodnie z wytycznymi COPE komitet redakcyjny czasopisma „Nauki Inżynierskie i Technologie” wymaga pisemnej zgody wszystkich autorów na wszelkie proponowane zmiany autorstwa artykułów złożonych do publikacji lub już opublikowanych. Odnosi się to do dodawania, wykreślania, zmiany kolejności nazwisk autorów lub zmian w opisie ich wkładu. Zgodę taką każdy autor powinien przesłać pocztą elektroniczną na adres wydaw@ue.wroc.pl. Autor korespondencyjny ma obowiązek uzyskać zgodę wszystkich autorów na zaproponowane zmiany. Gdy w przypadku sporu między autorami związanego z autorstwem nie uda się osiągnąć zadowalającego porozumienia, spór ten powinny rozstrzygnąć instytucje autorów. Rozstrzyganie sporów o autorstwo nie leży w obowiązku komitetu redakcyjnego. Zmiany autorstwa opublikowanego artykułu dokonuje się wyłącznie za pomocą dodania erraty.

Rzetelność

Autorzy są zobowiązani prezentować wyniki swojej pracy w sposób przejrzysty, rzetelny i uczciwy – złożone artykuły mogą zawierać jedynie dane, analizę statystyczną i wyniki, które zostały uznane za dokładne. Publikowanie z premedytacją zmanipulowanych, nieprawdziwych czy niezweryfikowanych wyników jest nieetyczne i nieakceptowalne. Autorzy powinni rzetelnie podawać źródła prezentowanych danych i powoływać się w tekście artykułu na wszystkie istotne doniesienia. Autor zobowiązany jest także do podania informacji o ewentualnych źródłach finansowania publikacji, wkładzie instytucji naukowo-badawczych, stowarzyszeń i innych podmiotów. Główną odpowiedzialność za prawdziwość tych informacji ponosi autor zgłaszający tekst (autor korespondencyjny).

Poufność

Autorzy powinni traktować komunikację z komitetem redakcyjnym czasopisma jako poufną: nie należy publikować na stronach internetowych ani upubliczniać w jakikolwiek inny sposób korespondencji z redaktorami czasopisma Nauki Inżynierskie i Technologie, raportów z oceny recenzentów i innych materiałów poufnych bez uprzedniej zgody redakcji, bez względu na to, czy złożony artykuł zostanie opublikowany czy nie.

W razie wykrycia naruszeń przez autora zasad etycznych obowiązujących w czasopiśmie „Nauki Inżynierskie i Technologie” wobec autora zostaną podjęte stosowne kroki w celu wyjaśnienia zaistniałych okoliczności, a proces recenzji i/lub publikacyjny zostanie zawieszony. Po wyjaśnieniu wątpliwości proces recenzji/publikacji zostanie wznowiony. W przypadku wyjaśnień niesatysfakcjonujących redaktorzy poinformują o zaistniałej sytuacji instytucje zatrudniające autora lub inne stosowne władze.

Bibliografia

Etyczne pisanie

Committee of Publication Ethics (COPE)

Wolny dostęp