Skuteczność instytucjonalnych instrumentów monetarnych będących w dyspozycji Narodowego Banku Polskiego (NBP). Doświadczenia dwóch lat walki NBP z inflacją
Słowa kluczowe:
inflacja, nowa ekonomia instytucjonalna, instrumenty monetarne, Narodowy Bank PolskiAbstrakt
Cel: Celem artykułu jest próba odpowiedzi na trzy pytania badawcze: Czy osiągnięcie tak wysokiego (szczytowego i skumulowanego) poziomu inflacji w Polsce było nieuniknione? Czy spadek poziomu inflacji w Polsce do poziomu średniej Unii Europejskiej można uznać za realny i trwały sukces działań NBP? Czy w walce z inflacją NBP wykorzystał wszystkie dostępne mu instytucjonalne instrumenty polityki pieniężnej?
Metodyka: W procesie prezentacji, analizy i oceny instytucjonalnych instrumentów pieniężnych przyjęto następujące założenia metodologiczne: Po pierwsze jako metodologiczny wymóg badawczy przyjąłem zalecenie (metodę analizy) Kennetha J. Arrowa, zgodnie z którym analiza przepływu pieniądza dostarcza więcej informacji niż jakakolwiek inna analiza. Po drugie oceniałem wyłącznie skuteczność instrumentów polityki pieniężnej zgodnie z założeniem metodologicznym, według którego prawdziwość twierdzeń (stosowanych instrumentów polityki pieniężnej) ma sens tylko w kontekście przyjętych założeń (przyczyn inflacji), których fałszywość a priori przesądza o fałszywości teorii lub modeli (skuteczności walki z inflacją).
Wyniki: W artykule dokonano analitycznej i syntetycznej oceny skuteczności instytucjonalnych instrumentów polityki pieniężnej stosowanych przez NBP.
Implikacje i rekomendacje: Przeprowadzona analiza stanowi podstawę do przedstawienia rekomendowanych zmian w strategii walki z inflacją w przyszłości.
Oryginalność/wartość: Artykuł jest autorską analizą i oceną poziomu (nie)skuteczności wykorzystania przez NBP będących w jego dyspozycji instrumentów monetarnych.
Bibliografia
Analizy.pl (n.d.). Struktura oszczędności gospodarstw domowych. Analizy.pl. https://www.analizy.pl/raporty/31631/struktura-oszczednosci-gospodarstw-domowych-wrzesien-2022#:~:text=Struktura%20oszcz%C4%99dno%C5%9Bci%20 gospodarstw%20domowych%20%28wrzesie%C5%84%202022%29%20W%20trzecim,o%20ponad%2050%20mld%20 z%C5%82%2C%20czyli%20ok.%203%25
Bankier.pl (2023a). Handlowy rozbił bank. Zyski ponad dwa razy większe. Retrieved 2023, May 11, from https://www.bankier. pl/wiadomosc/Zysk-netto-Banku-Handlowego-w-I-kw-23-wyniosl-603-8-mln-zl-powyzej-konsensusu-8537959.html
Bankier.pl (2023b) Tyle Polska wydaje poza budżetem. https://www.bankier.pl/wiadomosc/Polska-poza-budzetem-wydaje-wiecej-niz-Niemcy-8506205.html
Ciekaweliczby.pl (2023, April 13). Jak zmieniał się poziom inwestycji w Polsce? https://ciekaweliczby.pl/inwestycje _2022/#:~:text=Inwestycje%20w%20Polsce%20jako%20procent%20PKB%20%28nak%C5%82ady%20brutto,Polsce%20 by%C5%82%20na%20zbli%C5%BConym%20poziomie%20co%20%C5%9Brednia%20europejska
Federal Reserve System (2023, March 3). Monetary Policy Report. Federal Reserve System. https://www.federalreserve.gov/monetarypolicy/files/20230303_mprfullreport.pdf
Getzen, T. E. (2000). Ekonomika zdrowia. Teoria i praktyka. Wydawnictwo Naukowe PWN.
Grabia, T. (2022). Reakcje Narodowego Banku Polskiego na zmiany stóp inflacji i wzrostu gospodarczego w czasie pandemii COVID-19. Folia Oeconomica, 3(360), 18-37. https://doi.org/10.18778/0208-6018.360.02
Kolany, K. (2023, April 19). Europa Środkowa pozostaje inflacyjnym epicentrum. Bankier.pl. https://www.bankier.pl/wiadomosc/Inflacja-w-Unii-Europejskiej-marzec-2023-8525546.html
Kolany, K. (2024, April 17). Polska w inflacyjnym peletonie. Rumunia nowym liderem. Bankier.pl. https://www.bankier.pl/wiadomosc/Inflacja-w-Unii-Europejskiej-w-marcu-2024-Polska-w-srodku-stawki-8730212.html
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. – (Dz.U. 1997 nr 78 poz. 483)
Lynxbroker.pl (n.d.). Stopy procentowe banków centralnych. Lynxbroker.pl. https://www.lynxbroker.pl/inwestowanie/gielda/informacje-gieldowe/stopy-procentowe-bankow-centralnych/
Misiński, W. (2021. Instytucjonalna Teoria Przedsiębiorstw(a). Paradygmat (?) czy Wstęp (?) do Instytucjonalnej (?)Teorii (?) Przedsiębiorstw(a) (?). Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu.
Narodowy Bank Polski (n.d.). Raporty o inflacji. Narodowy Bank Polski. https://nbp.pl/polityka-pieniezna/dokumenty-rpp/raporty-o-inflacji/
Regulation (EU) No 575/2013 of the European Parliament and of the Council of 26 June 2013 on prudential requirements for credit institutions and investment firms and amending Regulation (EU) No 648/2012 Text with EEA relevance
Sedláček, T., & Orrell, D. (2012). Zmierzch Homo Economicus. Studio Emka.
Szczęśniak, P. (2013). Status prawny Narodowego Banku Polskiego w świetle przepisów Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego. Wybrane zagadnienia. Studenckie Zeszyty Naukowe, 16(23), 117-131. https://journals.umcs.pl/szn/article/view/1404
Taleb, N. N. (2014). Czarny Łabędź. O skutkach nieprzewidywalnych zdarzeń. Kurhaus.
Taylor, J. B. (1993). Discretion Versus Policy Rules in Practice. Carnegie-Rochester Series on Public Policy, 39, 195-214. https://doi.org/10.1016/0167-2231(93)90009-L
Taylor, J. B. (1999). The Robustness and Efficiency of Monetary Policy Rules as Guidelines for Interest Rate Setting by the European Central Bank. Journal of Monetary Economics, 43(3), 655-679. https://doi.org/10.1016/S0304-3932(99)00008-2
Taylor, J. B. (2000). Alternative Views of the Monetary Transmission Mechanism: What Difference Do They Make for Monetary Policy. Oxford Review of Economic Policy, 16(4), 60-73. https://doi.org/10.1093/oxrep/16.4.60
Taylor, J. B. (2007). Explanatory Power of Monetary Policy Rules. Business Economics, 42(4), 8-15. https://doi. org/10.2145/20070401
Trading Economics. (n.d. a) Stopa procentowa – lista krajów. Trading Economics. https://pl.tradingeconomics.com/country-list/interest-rate
Trading Economics. (n.d. b). Bazowy wskaźnik cen konsumpcyjnych - lista krajów. Trading Economics. https://pl.tradingeconomics.com/country-list/core-consumer-prices
Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o Narodowym Banku Polskim (Dz.U. 1997 nr 140, poz. 938).
Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (Dz.U. 1997 nr 140, poz. 939). Ustawa z dnia 21 lipca 2006 r. o nadzorze nad rynkiem finansowym (Dz.U. 2006 nr. 157 poz. 1119, Tekst jednolity Dz.U. 2023 r. poz. 753).
