Zmiany zaludnienia okolic Wrocławia w latach 1988-2021 jako wyraz kształtowania miejskiego obszaru funkcjonalnego

Autor

DOI:

https://doi.org/10.15611/br.2025.1.12

Słowa kluczowe:

Wrocław, miejski obszar funkcjonalny, suburbanizacja, rozwój regionalny i lokalny

Abstrakt

Cel: Celem artykułu jest diagnoza procesu kształtowania się miejskiego obszaru funkcjonalnego Wrocławia, w szczególności strefy podmiejskiej, będącej bezpośrednim zapleczem ośrodka metropolitalnego, i wyznaczenie zasięgu tej strefy.

Metodyka: W badaniach zastosowano analizę kartograficzną, przy czym oparto się na danych dotyczących zaludnienia Wrocławia i terenów przyległych do miasta pochodzących z narodowych spisów powszechnych przeprowadzonych w latach 1988, 2002, 2011 i 2021.

Wyniki: Badania wykazały, że współczesna strefa podmiejska Wrocławia, wyznaczona jako obszar objęty przez procesy suburbanizacji, wykształciła się dopiero po 1988 roku, przy czym jej zasięg nie pokrywa się z miejskim obszarem funkcjonalnym wyznaczonym w oficjalnych dokumentach strategicznych i planistycznych.

Implikacje i rekomendacje: Wyniki badań sugerują celowość wyznaczenia Wrocławskiego Obszaru Miejskiego obejmującego Wrocław i bezpośrednio przyległą do miasta strefę podmiejską, która wymaga szczególnego podejścia w polityce rozwoju, innego niż w odniesieniu do pozostałych części szerokiego Wrocławskiego Obszaru Funkcjonalnego. Zasadne wydaje się też pogłębienie badań w celu precyzyjniejszego wyznaczenia strefy podmiejskiej Wrocławia i rozważenia zmian w podziale administracyjnym.

Oryginalność/wartość: Wszystkie dotychczasowe analizy zmierzające do wyznaczenia miejskiego obszaru funkcjonalnego Wrocławia (podobnie jak innych ośrodków metropolitalnych w Polsce) opierały się na zbiorczych danych statystycznych agregowanych w układzie gmin. W niniejszym artykule przedstawiono próbę delimitacji strefy podmiejskiej w oparciu o dane bardziej szczegółowe, dotyczące poszczególnych miejscowości. W efekcie tak wyznaczona strefa jest mniejsza terytorialnie, ale bardziej jednorodna wewnętrznie.

Pobrania

Statystyki pobrań niedostępne.

Bibliografia

Czyż, T. (2009). Koncepcja aglomeracji miejskiej i obszaru metropolitalnego w polskiej geografii miast. In W. Maik (Ed.), Aglomeracje miejskie w Polsce na przełomie XX i XXI wieku. Problemy rozwoju, przekształceń strukturalnych i funkcjonowania (pp. 15-30). Wyższa Szkoła Gospodarki w Bydgoszczy.

Eberhardt, P., Gontarski, Z., & Siemiński, J. (1973). Koncepcje delimitacji aglomeracji miejskich w Polsce. Aglomeracje miejskie w Polsce. Pojęcie i terminologia. Biuletyn KPZK PAN, (79), 187-217.

Friedmann, J., & Miller, J. (1965). The Urban Field. Journal of the American Institute of Planners, (31), 312-320.

Grochowska, A. (2016). Konflikty przestrzenne w planowaniu przestrzennym obszarów metropolitalnych na przykładzie Wrocławskiego Obszaru Metropolitalnego. Rozprawy Naukowe Instytutu Geografii i Rozwoju Regionalnego 38, Uniwersytet Wrocławski.

Korcelli, P. (1976). Aglomeracje miejskie w systemach osadniczych. Przegląd Geograficzny, 48(4), 589-598.

Korcelli, P. (2011). Obszary metropolitalne a funkcjonalne obszary miejskie. In S. Kaczmarek (Ed.), Miasto. Księga jubileuszowa w 70. Rocznicę urodzin Profesora Stanisława Liszewskiego (pp. 43-50). Wydawnictwo UŁ.

Korenik, S. (2001). Strategia integracji gospodarczo-przestrzennej aglomeracji wrocławskiej. Studia nad rozwojem Dolnego Śląska, 1(44), 27-30.

Königlichen Statistischen Bureau. (1874). Die Gemeinden und Gutsbezirke der Provinz Schlesien und ihre Bevölkerung. Verlag des Königlichen Statistischen Bureaus.

Liszewski, S. (1987). Strefa podmiejska jako przedmiot badań geograficznych. Próba syntezy. Przegląd Geograficzny, 59(1-2), 65-79.

Łoboda, J. (1992). Funkcjonowanie i delimitacja Wrocławia. Acta Universitas Lodziensis, Folia geographica, 17, 121-135.

Maleszka, W., & Szmytkie, R. (2009). Zmiany ludnościowe w strefie podmiejskiej Wrocławia. In W. Kamińska, & M. Mularczyk (Eds.), Współczesne procesy urbanizacji obszarów wiejskich (pp. 19-34). Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy Jana Kochanowskiego w Kielcach.

Markowski, T., & Marszał, T. (2006). Metropolie. Obszary metropolitalne. Metropolizacja. Problemy i pojęcia podstawowe. Polska Akademia Nauk, Komitet Przestrzennego Zagospodarowania Kraju.

McKenzie, R. D. (1933). The Metropolitan Community. McGraw-Hill.

Miszewska, B. (1985). Przemiany morfologiczne osadnictwa wiejskiego w strefie podmiejskiej Wrocławia. Metoda analizy. Folia Geographica, Acta Universitatis Lodziensis, 5, 103-122.

Miszewska, B. (1986). Morphologische Wandlungen laendlicher Siedlungen in der Vorortzone von Wrocław. Wissenschaft. Mitt., 20, 73-84.

Śleszyński, P. (2013). Delimitacja Miejskich Obszarów Funkcjonalnych stolic województw. Przegląd Geograficzny, 85(2), 173-197.

Śleszyński, P. (2014). Delimitation and Typology of Functional Urban Regions in Poland Based on Commuting, 2006. Geographia Polonica, 87(2), 317-320.

Śleszyński, P. (2015). Problemy delimitacji Miejskich Obszarów Funkcjonalnych w Polsce. Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna, (29), 37-53.

Urząd Miejski Wrocławia. (2023). Strategia Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych Wrocławskiego Obszaru Funkcjonalnego na lata 2021-2027.

Zathey, M. (2003). Wrocławska strefa suburbialna. In I. Jażdżewska (Ed.), Funkcje metropolitalne i ich rola w organizacji przestrzeni (pp. 239-246). XVI Konwersatorium Wiedzy o Mieście, Łódź.

Zathey, M. (2006). Ewolucja procesu suburbanizacji w regionie miejskim Wrocławia w XX i XXI wieku. In T. Ossowicz, & T. Zipser (Eds.), Urbanistyka w działaniu. Teoria i praktyka. Materiały II Kongresu Urbanistyki Polskiej. Urbanista.

Opublikowane

2025-06-27

Numer

Dział

Articles
Received 2025-02-13
Accepted 2025-03-10
Published 2025-06-27