Wybrane przejawy aktywności społeczno-gospodarczej w średnich miastach na prawach powiatu w Polscew latach 2018-2023

Abstrakt

Cel: Średniej wielkości miasta są współcześnie narażone na wiele zagrożeń, a ich rozwój jest utrudniony. Przyczynia się do tego szereg uwarunkowań wewnętrznych i zewnętrznych, wpływających m.in. na poziom ich atrakcyjności inwestycyjnej i mieszkaniowej. Jest ona zazwyczaj niższa w porównaniu z dużymi i wielkimi miastami. Celem artykułu jest zrozumienie zmian zachodzących w średnich miastach na prawach powiatu w Polsce w zakresie wybranych zmiennych z obszaru aktywności społeczno-gospodarczej na tle zmian liczby ludności.

Metodyka: Analizę przeprowadzono na podstawie danych statystycznych Banku Danych Lokalnych Głównego Urzędu Statystycznego oraz krytycznego przeglądu literatury. W artykule wykorzystano metody analizy historycznej oraz analizy porównawczej danych statystycznych. Następnie wykorzystano ujęcie macierzowe do przedstawienia relacji pomiędzy badanymi zmiennymi. Przyjęto założenie, że średnie miasto to takie, w którym liczba mieszkańców jest większa niż 20 tys. i nie przekracza 100 tys.

Wyniki: Wszystkie badane miasta mierzyły się z problemami dotyczącymi aktywności społeczno-gospodarczej, co przekładało się na ich atrakcyjność inwestycyjną i mieszkaniową. Najbardziej powszechnym problemem był spadek liczby ludności, zarówno w dłuższej perspektywie 2023/2018, jak i rok do roku 2023/2022. Część miast miała także problemy z liczbą długotrwale bezrobotnych oraz wielkością nakładów inwestycyjnych przedsiębiorstw. W przypadku długotrwale bezrobotnych można wskazywać pewne trendy, przy nakładach inwestycyjnych zachodziła zaś większa skokowość.

Implikacje i rekomendacje: Średnie miasta często tkwią w błędnym kole obniżania się atrakcyjności inwestycyjnej i mieszkaniowej; na niekorzyść działa ujemny lub niski przyrost naturalny. Kluczowym czynnikiem jest zahamowanie spadku liczby ludności poprzez napływ nowych lub zatrzymanie odpływu dotychczasowych mieszkańców. Podstawowe elementy, na które należy oddziaływać, aby zwiększyć aktywność społeczno-gospodarczą średnich miast, to atrakcyjne miejsca pracy dla osób o różnych kwalifikacjach oraz inwestycje przedsiębiorstw, przemysłowe i mieszkaniowe.

Oryginalność/wartość: W artykule zbadano relacje w zakresie długotrwałego bezrobocia i aktywności inwestycyjnej przedsiębiorstw na tle zmian liczby ludności w średnich miastach posiadających prawa powiatu w Polsce w okresie 2018-2023. Warto podkreślić, że o oryginalności świadczy także przyjęty okres badawczy obejmujący lata zdarzeń nietypowych, takich jak: pandemia COVID-19, wojna w Ukrainie, wysoki poziom inflacji itd.