Projektowanie z myślą o rozbiórce (DfD) w kontekście urbanistycznym: rekomendacje dla miast

Tomasz Broma

doi:10.15611/br.2025.1.03

Autor

Tomasz Broma ✉️ Politechnika Wrocławska
tomasz.broma@pwr.edu.pl https://orcid.org/0000-0002-0413-8192

DOI:

https://doi.org/10.15611/br.2025.1.03

Słowa kluczowe:

projektowanie z myślą o rozbiórce, architektura cyrkularna, urbanistyka cyrkularna, planowanie przestrzenne

Abstrakt

Cel: Celem artykułu jest zbadanie możliwości przeniesienia zasad projektowania budynków z myślą o rozbiórce (design for deconstruction, DfD) do skali urbanistycznej oraz opracowanie praktycznych rekomendacji w tym zakresie dla władz lokalnych.

Metodyka: W badaniach zastosowano przegląd literatury, desk research, metodę porównawczą, metodę analogii oraz syntezę.

Wyniki: Wynikiem przeprowadzonych badań jest zestaw rekomendacji wspierających projektowanie z myślą o rozbiórce w skali miasta, obejmujących obszar planowania przestrzennego, standaryzacji technologii i materiałów, zarządzanie danymi, popularyzacji zasad DfD oraz budowania strategii.

Implikacje i rekomendacje: Implikacje przeprowadzonych analiz wskazują na konieczność systemowego włączenia zasad DfD do polityki miejskiej oraz praktyki urbanistycznej. Rekomenduje się rozwijanie narzędzi regulacyjnych, edukacyjnych i cyfrowych, które ułatwią wdrażanie DfD w skali miasta oraz zwiększą świadomość i zaangażowanie wszystkich interesariuszy.

Oryginalność/wartość: Zasady DfD, rozwijane do tej pory głównie w kontekście projektowania architektonicznego pojedynczych budynków, poddano analizie w celu ich przekształcenia na poziom urbanistyczny, co ma istotny wpływ na zoptymalizowanie i skoordynowanie rozbitych i niezależnych od siebie procesów projektowych. To z kolei może przełożyć się na zamknięcie obiegu materiałów budowlanych na danym obszarze, prowadząc ku urbanistyce cyrkularnej.

Pobrania

Statystyki pobrań niedostępne.

Bibliografia

Addis, B. (2006). Building with Reclaimed Components and Materials: A Design Handbook for Reuse and Recycling. Routledge.

Akinade, O. O., Oyedele, L. O., Ajayi, S. O., Bilal, M., Alaka, H. A., Owolabi, H. A., Bello, S. A., Jaiyeoba, B. E. i Kadiri, K. O. (2017). Design for Deconstruction (DfD): Critical Success Factors for Diverting End-of-Life Waste from Landfills. Waste Management, 60, 3-13. https://doi.org/10.1016/j.wasman.2016.08.017

Buda, S. (2006). Dynamika analogii. Zagadnienia Filozoficzne w Nauce, (38), 127-141.

Caro, D., Lodato, C., Damgaard, A., Cristóbal, J., Foster, G., Flachenecker, F. i Tonini, D. (2024). Environmental and Socio-Economic Effects of Construction and Demolition Waste Recycling in the European Union. Science of The Total Environment, 908, 168295. https://doi.org/10.1016/j.scitotenv.2023.168295

CIRCuIT. (2023). Circular Construction In Regenerative Cities: Insights from the CIRCuIT project.

CIRCuIT. (2025). Circuit. https://www.circuit-project.eu/about

Crowther, P. (2005). Design for Disassembly – Themes and Principles. Environment Design Guide, 1-7. http://www.jstor.org/stable/26149108

Derikvand, M. i Fink, G. (2023). Design for Deconstruction: Benefits, Challenges, and Outlook for Timber–Concrete Composite Floors. Buildings, 13(7), 1754. https://doi.org/10.3390/buildings13071754

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/98/WE z dnia 19 listopada 2008 r. w sprawie odpadów oraz uchylająca niektóre dyrektywy, Dz. U. UE. L. 2008.312.3

Eurostat. (2024). Waste statistics. Europa.Eu. https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php?title=Waste_statistics

Global Alliance for Buildings and Construction. (2024). Global Status Report for Buildings and Construction (No. CLI/2621/NA, 2024). United Nations Environment Programme.

Główny Urząd Statystyczny. (2024). Ochrona środowiska 2024.

International Organization for Standardization. (2020). ISO 20887:2020.

Kanters, J. (2018). Design for Deconstruction in the Design Process: State of the Art. Buildings, 8(11), 150. https://doi.org/10.3390/buildings8110150

Kręt-Grześkowiak, A. i Baborska-Narożny, M. (2023). Guidelines for Disassembly and Adaptation in Architectural Design Compared to Circular Economy GoalsA Literature Review. Sustainable Production and Consumption, 39, 1-12. https://doi.org/10.1016/j.spc.2023.04.020

Lakhouit, A. i Shaban, M. (2024). Exploring Sustainable Solutions with Machine Learning Algorithms: A Focus on Construction Waste Management. Clean Technologies and Environmental Policy, 1-14. https://doi.org/10.1007/s10098-024-02925-9

O’Grady, T., Minunno, R., Chong, H.-Y. i Morrison, G. M. (2021). Design for Disassembly, Deconstruction and Resilience: A Circular Economy Index for the Built Environment. Resources, Conservation and Recycling, 175, 105847. https://doi.org/10.1016/j.resconrec.2021.105847