Ocena sytuacji finansowej samorządów województwa podkarpackiego na tle innych polskich regionów z wykorzystaniem metod taksonometrycznych

Kamil Zientarski

doi:10.15611/br.2024.1.13

Authors

Kamil Zientarski ✉️ Wyższa Szkoła Gospodarki i Zarządzania
kamil66aaa@gmail.com https://orcid.org/0009-0001-8768-143X

DOI:

https://doi.org/10.15611/br.2024.1.13

Keywords:

local government units, financial situation, taxonometric methods, Podkarpackie voivodeship

Abstract

Aim: The aim of the article is to present the financial situation of local governments in the Podkarpackie Voivodeship compared to other Polish regions in the simplest yet most substantive way.

Methodology: The objective was achieved by applying six taxonometric methods across two categories of objects. The extensive results necessitated the selection of the optimal method. The results of the selected method were subjected to a detailed indicator analysis.

Results: The financial situation of LGUs in the Podkarpackie region is around the average assigned to Polish LGUs when considered regionally. Two particularly interesting patterns were also observed. First, the better financial condition of the Podkarpackie Voivodeship, compared to the municipalities within it, highlights the active state policy aimed at preventing developmental exclusion in Eastern Poland. Second, the poorer financial situation of the cities with county rights compared to the municipalities and counties in Podkarpackie illustrates both the excess of current expenditures in these cities and their low share in PIT and CIT revenues.

Implications and recommendations: It is recommended to implement these or similar findings reflect-ing the financial situation of local governments into the diagnostic phases of programming.

Originality/value: This is the first time taxonometric methods have been applied to assess the financial situation of local governments at different levels on a regional scale. A new method for selecting the optimal taxonometric methods was also presented, utilizing both the literature and an original propo-sal for implementing a procedure to exclude outliers for Pearson’s linear correlation and Spearman’s rank correlation analysis.

Downloads

Download data is not yet available.

References

Bank Danych Lokalnych. (b.d.) Pobrano 4 grudnia 2023 z https://bdl.stat.gov.pl/bdl/start

Czekaj, M. (2019). Koncepcja skonsolidowanego wieloletniego limitu zobowiązań finansowych jednostek samorządu teryto-rialnego. Ekonomista, 2, 207-225. https://doi.org/10.52335/dvqp.te118

Dolewka, Z. (2021). Gospodarowanie zasobami finansowymi w polskim samorządzie terytorialnym. Wydawnictwo Uni-wersytetu Łódzkiego.

Dziekański, P. (2020). Differentiation of the financial standing of the municipalities of Świętokrzyskie voivodeship in the aspect of their financial independence. Optimum. Economic Studies, 3(101), 41-55. https://doi.org/10.15290/oes.2020.03.101.04

Dziemianowicz, W. (red.) (2021). Konkurencyjność gospodarcza gmin – koncepcje, instrumenty, praktyka. Instytut Rozwoju Miast i Regionów.

Fajferek, A. (red.). (1999). Polityka ekonomiczna. Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Krakowie.

Grzebyk, M., Stec, M. i Hejdukova, P. (2022). Financial situation and sustainable development of territorial units – a com-parative analysis of Polish voivodeships. Humanitives and Social Sciences, 3(29), 49-73. https://doi.org/10.7862/rz.2022.hss.18

Jasińska, A. (2019). Kondycja finansowa Nowego Sącza na tle innych miast na prawach powiatu. Studia Ekonomiczne. Gospo-darka. Społeczeństwo. Środowisko, 2, 60-72.

Jasińska, A. (2021). Samodzielność wydatkowa a kondycja finansowa gmin w Polsce. Wydawnictwo Naukowe Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Nowym Sączu.

Kołsut, B. i Bajerski, A. (2013). Propozycja wskaźnika dochodów osobistych ludności na poziomie lokalnym w Polsce. Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna, 21, 53-68.

Korenik, S. (2016). Proces rozwoju społeczno-ekonomicznego jednostek przestrzennych – wybrane zagadnienia. Ekonomiczne Problemy Usług, 125, 237-248. https://doi.org/10.18276/epu.2016.125-19

Kostyk-Siekierska, K. (2021). Wpływ pandemii COVID-19 na sytuację finansową i funkcjonowanie jednostek samorządu teryto-rialnego. Zeszyty Naukowe Małopolskiej Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Tarnowie, 51(3), 29-45. https://doi.org/10.25944/znmwse.2021.03.2945

Kotlińska, J., Mizak, A. i Krawczyk-Sawicka, A. (2023). Typologizacja polskich regionów w oparciu o wpływ potencjału społecz-no-gospodarczego na ich kondycję finansową. Studia Regionalne i Lokalne, 94(4), 54-65. https://doi.org/10.7366/1509499549404

Kudłacz, T. (1999). Programowanie rozwoju regionalnego. Wydawnictwo Naukowe PWN.

Kudłacz, T. (2018). Programowanie strategiczne na szczeblu terytorialnym w Polsce. Spostrzeżenia dotyczące praktyki w kon-tekście wartości instrumentalnych dla polityki rozwoju. Studia Ekonomiczne. Gospodarka. Społeczeństwo. Środowisko, 1(2), 113-125.

Kudłacz, T. (2021). Metody wielowymiarowej analizy porównawczej w analizie układów terytorialnych. Wydawnictwo Naukowe Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Nowym Sączu.

Kukuła, K. (2000). Metoda unitaryzacji zerowanej. Wydawnictwo Naukowe PWN.

Kukuła, K. (2020). O pewnych dylematach związanych z budową rankingu obiektów ze względu na poziom zjawiska złożonego. Zeszyty Naukowe Głównej Szkoły Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Problemy Rolnictwa Światowego, 20(2), 12-21. https://doi.org/10.22630/PRS.2020.20.2.9

Kukuła, K. i Luty, L. (2015). Propozycja procedury wspomagającej wybór metody porządkowania liniowego. Przegląd Statystyczny, 62(2), 219-231. https://doi.org/10.5604/01.3001.0014.1748

Kukuła, K. i Luty, L. (2017). Jeszcze o procedurze wyboru metody porządkowania liniowego. Przegląd Statystyczny, 64(2), 163-176. https://doi.org/10.5604/01.3001.0014.0789

Maj-Serwatka, K. i Wichowska, A. (2024). Impact of the financial crisis on revenues of urban municipalities in Poland – experiences the COVID-19 pandemic. Rozwój Regionalny I Polityka Regionalna, 68, 101-117. https://doi.org/10.14746/rrpr.2024.68.08

Malinowski, M. (2022). Financial situation of local government units as a determinant of the standards of living for the Polish population. Energies, 15(15), artykuł 5448. https://doi.org/10.3390/en15155448

Mikołajewicz, Z. (1995). Procesy restrukturyzacji przemysłu w regionach. Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego.

Miszczuk, A. i Miszczuk, M. (2021). Lokalna polityka gospodarcza w Polsce. Norbertinum Wydawnictwo – Księgarnia – Drukarnia.

Noworól, A. (2024). Strategia rozwoju lokalnego w warunkach globalnej niepewności oraz zmian prawnych i technologicznych. Rozwój regionalny i polityka regionalna, 17(70), 9-26. https://doi.org/10.14746/rrpr.2024.70s.03

Ociepa-Kicińska, E., Gorzałczyńska-Koczkodaj, M., Brzozowksa, K. i Pluskota, P. (2022). Ocena kondycji finansowej jednostek samorządu terytorialnego w obliczu pandemii COVID-19 na przykładzie województw samorządowych w Polsce. Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna, 59, 149-165. https://doi.org/10.14746/rrpr.2022.59.10

Panek, T. i Zwierzchowski, J. (2013). Statystyczne metody wielowymiarowej analizy porównawczej. Teoria i zastosowanie. Oficyna Wydawnicza SGH w Warszawie.

Parysek, J. (2006). Wprowadzenie do gospodarki przestrzennej. Wydawnictwo Naukowe UAM.

Pociecha, J., Podolec, B., Sokołowski, A. i Zając, K. (1988). Metody taksonomiczne w badaniach społeczno-ekonomicznych. Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Prusek, A. (1995). Strategia rozwoju regionów w warunkach gospodarki rynkowej. Wydawnictwo i Drukarnia „Secesja”.

Sekuła, A., Miszczuk, A., Wojciechowska-Solis, J. i Nucińska, J. (2022). Zrównoważony rozwój lokalny. Podstawy teoretyczne

i działania praktyczne. Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu.

Standar, A. i Kozera, A. (2023). Own revenue potential of small towns in Poland. Optimum. Economic Studies, 4(114),

97-121. https://doi.org/10.15290/oes.2023.04.114.06

Stanny, M. i Strzelczyk, W. (2018). Kondycja finansowa samorządów lokalnych a rozwój społeczno-gospodarczy obszarów wiejskich. Ujęcie przestrzenne. Wydawnictwo Naukowe Scholar.

Swianiewicz, P. (2011). Finanse samorządowe. Municipium.

Szewczuk, A., Kogut-Jaworska, M. i Zioło, M. (2011). Rozwój lokalny i regionalny. Teoria i praktyka. Wydawnictwo C.H. Beck.

Sztando, A. (2017a). Lokalistyczne cechy zarządzania strategicznego rozwojem lokalnym. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 477, 281-304. https://doi.org/10.15611/pn.2017.477.27

Sztando, A. (2017b). Ponadlokalna perspektywa zarządzania strategicznego rozwojem lokalnym na przykładzie małych miast. Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu.

Trzęsicki, K. (1996). Logika. Nauka i sztuka. Wydawnictwo Temida 2.

Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (Dz. U. z 2022 r., poz. 1526).

Walesiak, M. (1993). Statystyczna analiza wielowymiarowa w badaniach marketingowych. Wydawnictwo Akademii Ekono-micznej we Wrocławiu.

Walesiak, M. (2014). Przegląd formuł normalizacji wartości zmiennych oraz ich właściwości w statystycznej analizie wielo-wymiarowej. Przegląd Statystyczny, 61(4), 363-370. https://doi.org/10.5604/01.3001.0016.1740

Walesiak, M. (2016). Uogólniona miara odległości GDM w statystycznej analizie wielowymiarowej z wykorzystaniem progra-mu R. Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu.

Zawora, J. (2023). The financial condition of Local Government Units in Poland in the light of the changes in the economic situation. Humanities and Social Sciences, 3(20), 201-215. https://doi.org/10.7862/rz.2023.hss.38

Zeliaś, A. (red.). (2000). Taksonomiczna analiza przestrzennego zróżnicowania poziomu życia w Polsce w ujęciu dynamicznym. Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Krakowie.

Zientarski, K. (2024). Ocena sytuacji finansowej polskich jednostek samorządu terytorialnego w 2022 roku z wykorzystaniem metod taksonometrycznych. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 68(3), 41-55. https://doi.org/10.15611/pn.2024.3.04

Życzkowska, E. i Dziuba, J. (2023). Municipal own-source revenues in times of the COVID-19 pandemic. Prace Naukowe Uni-wersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 67(2), 170-177. https://doi.org/10.15611/pn.2023.2.15