Between Consumerism and Deconsumption - in Search of a New Model of Society

Abstrakt

Celem artykułu jest przedstawienie zmian w konsumpcji dotyczących świadomych ograniczeń wynikających z przyjęcia określonej perspektywy aksjonormatywnej stanowiącej rezultat poszukiwania innowacyjnego modelu społeczeństwa konsumpcyjnego opartego na nowej kulturze konsumpcji. Egzemplifikację rozważań stanowią badania własne autorki przeprowadzone w 2018 r., w których dokonano triangulacji danych pochodzących z sondażu diagnostycznego zrealizowanego techniką ankiety wśród 504 respondentów oraz 56 wywiadów pogłębionych IDI na terenie województw w Polsce: dolnośląskiego, łódzkiego, śląskiego, lubuskiego i opolskiego. Na podstawie wyników badań ilościowych dokonano weryfikacji postawionych hipotez badawczych dotyczących zależności ograniczeń w konsumpcji od wieku, wykształcenia, zmian w poziomie dochodów, zaś w wyniku badań jakościowych określono motywy skłaniające konsumentów do ograniczeń w konsumpcji. Podstawę teoretyczną prowadzonych analiz stanowiły makrosocjologiczne teorie społeczeństwa konsumpcyjnego oraz najnowsze trendy w dziedzinie konsumpcji bazujące na procesach dekonsumpcji, konsumpcji prozdrowotnej i etycznej oraz retrokonsumpcji.