Reguły fiskalne a sytuacja finansowa jednostek samorządu lokalnego UE

Abstrakt

Kryzys finansowy i znaczące pogorszenie stanu finansów publicznych doprowadziły do wzmocnienia instrumentów mających na celu zapewnienie stabilności finansowej państwa, w tym reguł fiskalnych. Przedmiotem artykułu są reguły fiskalne obejmujące jednostki samorządu terytorialnego (JST) Unii Europejskiej na poziomie lokalnym. W artykule podjęto próbę odpowiedzi na pytanie, jak zmieniała się konstrukcja reguł fiskalnych w JST, szczególnie w sytuacjach kryzysowych, i jaka była skuteczność tych regulacji. Przedstawiono wyniki analiz statystycznych, które objęły lata 2001-2020. Ponieważ wielkości zagregowane przy tak dużej różnorodności lokalnych systemów finansowych są trudno porównywalne, w artykule przedstawiono wyniki dwóch case studies (Portugalii i Polski). Podczas badania nie stwierdzono istotnych korelacji pomiędzy liczbą reguł fiskalnych czy siłą reguł a wielkością deficytu JST w relacji do PKB. Podsumowując analizę sytuacji finansowej gmin polskich i portugalskich, można stwierdzić, że kondycja finansowa JST jest mocno zróżnicowana w zależności od wielkości gminy, co utrudnia sformułowanie ogólnych wniosków dotyczących powiązań między regułami fiskalnymi a kondycją finansową JST.