Kształtowanie się dochodów gmin z tytułu opłaty miejscowej w czasie pandemii COVID-19

Autor

Słowa kluczowe:

dochody publiczne, finanse lokalne, opłata miejscowa, pandemia COVID-19, samorząd terytorialny

Abstrakt

Cel: Celem artykułu jest ukazanie kształtowania się dochodów gmin w Polsce z tytułu opłaty miejscowej w czasie pandemii COVID-19 (lata 2020-2022) na tle okresów przed pandemią (lata 2017-2019).

Metodyka: W artykule zastosowano metodę analizy aktów prawnych dotyczących przeciwdziałania rozprzestrzenianiu się pandemii i jej skutków oraz dotyczących źródeł finansowania JST. Przeprowadzono statystyczną analizę wykorzystania opłaty miejscowej przez gminy w Polsce wraz z analizą jej zależności od wybranych czynników ekonomicznych.

Wyniki: W czasie pandemii COVID-19 dochody gmin z tytułu opłaty miejscowej uległy zmniejszeniu zarówno w wymiarze bezwzględnym, jak i w odniesieniu do dochodów ogółem i własnych. Powodem tego było zmniejszenie się aktywności turystycznej ludności wskutek wprowadzanych ograniczeń dotyczących funkcjonowania branży turystycznej i przemieszczania się ludności. Spadek ten był krótkotrwały i nie wpłynął na ogólną sytuację finansową JST ze względu na marginalny udział opłaty w strukturze dochodów.

Implikacje i rekomendacje: Przykłady nielicznych gmin wskazują na duży potencjał dochodowy opłaty miejscowej, co implikuje konieczność dalszych badań nad tym źródłem dochodów w celu zwiększenia jego powszechności i wydajności.

Oryginalność/wartość: W literaturze przedmiotu względnie niewiele jest opracowań poświęconych w całości pojedynczym dochodom JST, szczególnie o marginalnej, w skali całego sektora, wydajności dochodowej. Artykuł częściowo wypełnia tę lukę.

Bibliografia

Bank Gospodarstwa Krajowego. (2020). Badanie sytuacji finansowej jednostek samorządu terytorialnego w Polsce w świetle COVID-19. https://media.bgk.pl/110155-badanie-sytuacji-finansowej-jednostek-samorzadu-terytorialnego-w-polsce-wswietle-covid-19-wrzesien-2020

Bober, J., Bereza, J., Kubalski, G., Moorthi, G., Piszczek, M., Sołtyk, P., Surowka, K. i Zachariasz, I. (2020). Skutki w dochodach i wydatkach jednostek samorządu terytorialnego będące następstwem wprowadzenia stanu epidemii w związku z zakażeniami wirusem SARS-COV-2. Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie.

Budzeń, D. i Kańduła, S. (2021). Opłaty lokalne. Niewykorzystane źródło dochodów gmin wiejskich w Polsce? Studia BAS, 1(65), 203-227. https://doi.org/10.31268/studiabas.2021.11

Burzec, M. (2019). Opłata miejscowa – relikt przeszłości czy efektywne źródło dochodów gmin. Kwartalnik Prawno-Finansowy, (3), 7-24.

Czudec, A. (2021). Finanse jednostek samorządu terytorialnego w okresie pandemii. Finanse Komunalne, (5), 7-18.

Europejska Karta Samorządu Lokalnego z dnia 15 października 1985 r. (Dz. U. z 1994 r. Nr 124, poz. 607)

Franek, S. (2022). Konsekwencje kryzysu COVID-19 dla finansów jednostek samorządu terytorialnego w krajach UE. Optimum. Economic Studies, 3(109), 55-67. https://doi.org./10.15290/oes.2022.03.109.05

GUS. (b.d.). Bank Danych Lokalnych. www.stat.gov.pl

Malinowska-Misiąg, E. (2022). Finanse jednostek samorządu terytorialnego w Polsce w pierwszym roku pandemii. Optimum. Economic Studies, 1(107), 48-63. https://doi.org/10.15290/oes.2022.01.107.04

Ministerstwo Finansów. (2018-2023). Sprawozdania z wykonania budżetów gmin w latach 2017-2022. https://www.gov.pl/web/finanse/budzety-jst

Nelicki, A. (2020). Wpływ ustawodawstwa pandemii COVID-19 na finanse jednostek samorządu terytorialnego. Fundacja Batorego. https://www.batory.org.pl/wp-content/uploads/2020/11/Wp%C5%82yw-ustawodawstwa-okresu-pandemiiCOVID-19-na-finanse-JST.pdf

Ostasiewicz, S., Rusnak, Z. i Siedlecka, U. (1999). Statystyka. Elementy teorii i zadania. Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej.

Phillipson, J., Gorton, M., Turner, R. i in. (2020). The COVID – 19 Pandemic and Its Implications for Rural Ecomies. Sustainability, 12, 1-9.

Pietrzak, B., Polański, Z. i Woźniak B. (red). (2008). System finansowy w Polsce 2. Wydawnictwo Naukowe PWN. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 18 grudnia 2007 r. w sprawie warunków, jakie powinna spełniać miejscowość, w której można pobierać opłatę miejscową (Dz. U. z 2007 r. Nr 249, poz. 1851)

Rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (90 rozporządzeń wraz z nowelizacjami wydanych od 20.03.2020 r. do 16.05.2022 r.)

Stojczew, K. (2021). Ocena wpływu pandemii koronawirusa na branżę turystyczną w Polsce. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 65(1).

Swianiewicz, P. i Łukomska, J. (2020). COVID. Fundacja im. Stefana Batorego. https://www.batory.org.pl/wpcontent/uploads/2020/11/Finanse-samorzadu-w-dobie-pandemii.pdf

Ustawa z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (t.j. Dz. U. z 2023 r., poz. 70)

Ustawa z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (t.j. Dz. U. z 2023 r., poz. 1284)

Pobrania

Opublikowane

2024-09-24
Received 2024-03-05
Accepted 2024-05-19
Published 2024-09-24