Porównanie klina podatkowego w państwach Grupy Wyszehradzkiej
DOI:
https://doi.org/10.15611/pn.2025.1.02Słowa kluczowe:
klin podatkowy, podatek dochdowy, Grupa Wyszechradzka, składki ubezpieczenia społecznegoAbstrakt
Cel: Celem artykułu jest porównanie klina podatkowego w państwach Grupy Wyszehradzkiej, nakierowane na sformułowanie wniosków dotyczących podobieństw i różnic systemów podatkowo-składkowych Polski, Czech, Słowacji i Węgier.
Metodyka: Wykorzystana metoda badawcza obejmuje analizę literatury przedmiotu, aktów prawnych oraz danych statystycznych. Zakres czasowy analizy prawno-porównawczej obejmuje stan prawny na 1.01.2024 r., zaś analizy statystycznej – dane za rok 2023.
Wyniki: Widoczne podobieństwo systemów podatkowo-składkowych państw Grupy Wyszehradzkiej przejawia się w progresywnym opodatkowaniu dochodu z pracy (wyjątek: Węgry) oraz preferencyjnym opodatkowaniu rodzin. Natomiast oskładkowanie ma charakter liniowy (wyjątek: Węgry od 2024 r., Polska). W Polsce, Czechach i na Słowacji występuje progresja klina podatkowego w przedziale wynagrodzeń od 50% do 250% średniego wynagrodzenia.
Implikacje i rekomendacje: Zaobserwowane prawidłowości wskazują na kierunek możliwych zmian legislacyjnych (przyszłe kształtowanie stawek PIT, składek ubezpieczeń społecznego i zdrowotnego) i pozwalają ocenić efektywność polskich podatkowych rozwiązań prorodzinnych (relatywnie słabsza preferencja podatkowa na tle państw regionu).
Oryginalność/wartość: Państwa Grupy Wyszehradzkiej ze względu na uwarunkowania polityczne, historyczne i kulturowe są względnie podobne, okazują się jednak zróżnicowane, gdy porównujemy ich systemy podatkowo-składkowe. Przeprowadzona analiza pomaga nakreślić podatkowy aspekt decyzji gospodarczych interesariuszy oraz wskazać możliwe alternatywy dla rozwiązań krajowych.
Pobrania
Bibliografia
Access Financial. (2024). Slovakia Country Guide. https://accessfinancial.com/country-solutions/slovakia-country-guide/
Attinasi, M. G., Prammer, D., Stahler, N., Tasso, M. i Parys van, S. (2019). Budget Neutral Labor Tax Wedge Reductions: A Simulation-Based Analysis for the Euro Area. International Journal of Central Banking, 15(4), 1–54.
Festa, A. (2014). Tax Relief, Tax Wedge and Regional Employment: Evidence from Italy. European Journal of Law and Economics, (38), 177–137.
Gabrilo, A. (2016). Tax Wedge in Croatia, Belgium, Estonia, Germany and Slovakia. Financial Theory and Practice, 40(2), 231–264.
Gomułowicz, A. i Mączyński, D. (2022). Podatki i prawo podatkowe. Wolters Kluwer. Ile kosztuje zatrudnienie pracownika na umowę o pracę. (2024). Pobrano 9 kwietnia 2024 z https://www.biznes.gov.pl/pl/portal/0083
Ivanova, E. i Masarova, J. (2018). Performance Evaluation of the Visegrad Group Countries. Economic Research – Ekonomska Istraživanja, 31(1), 270–289.
Jandy-Jendrośka, K. (1973). Progresja w prawie podatkowym i jej zastosowanie przy opodatkowaniu dochodów w Polsce. Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Jędrasik-Jankowska, I. (2018) Pojęcia i konstrukcje prawne ubezpieczenia społecznego. Wolters Kluwer.
Kalas, B., Zelenovic V. i Andrasic, J. (2022). Relation between Tax Wedge and Employment Rate: The Case of OECD Countries. Industrija, 50(2), 7–20.
Krtalic, S. i Perusko, P. (2023). Comparative Analysis of the Tax Wedge in Croatia and Slovenia from 2005 to 2020. Ekonomski Vjesnik (Econviews), 36(1), 1–14.
Lehmann, E., Lucifora, C., Moriconi, S. i Van der Linden, B. (2016). Beyond the Labour Income Tax Wedge: The Unemployment-Reducing Effect of Tax Progessivity. International Tax and Public Finance, 23, 454–489.
Mastalski, R. (2019). Prawo podatkowe. C.H.Beck.
Ministerstvo práce, sociálnych vecí a rodiny Slovenskej Republiky. (2024). Životné minimum. https://www.employment.gov.sk/sk/rodina-socialna-pomoc/hmotna-nudza/zivotne-minimum/
Ministerstwo Finansów. (2024a). Mam mniej niż 26 lat (poradnik). https://www.podatki.gov.pl/pit/osoba-nieprowadzacadzialalnosci-gospodarczej/mam-mniej-niz-26-lat/
Ministerstwo Finansów. (2024b). Ulga na dziecko. https://www.podatki.gov.pl/pit/ulgi-odliczenia-i-zwolnienia/ulga-na-dziecko/
Narodowy Bank Polski. (2024). Tabela nr 001/A/NBP/2024 z dnia 2024-01-02. https://nbp.pl/archiwum-kursow/tabela-nr001-a-nbp-2024-z-dnia-2024-01-02/
NAV [Krajowa Administracja Podatkowa i Celna, Węgry]. (2024a). Payable Social Security Contributions 2024. NAV. https://nav.gov.hu/pfile/file?path=/en/taxation/taxinfo/social-security-contributions-payable
NAV [Krajowa Administracja Podatkowa i Celna, Węgry]. (2024b). Personal Income Tax Base Allowances. NAV. https://nav.gov.hu/pfile/file?path=/en/taxation/Booklets/73---personal-income-tax-base-allowances
NAV [Krajowa Administracja Podatkowa i Celna, Węgry]. (2024c). Summary on the Taxation of Private Persons in 2024. Hungarian Tax and Customs Administration Guideline. NAV. https://nav.gov.hu/pfile/file?path=/en/taxation/taxinfo/ashort-summary-on-the-taxation-of-private-persons
Obwieszczenie Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z dnia 4 grudnia 2023 r. w sprawie wysokości kwoty wpłat na indywidualne konto zabezpieczenia emerytalnego w roku 2024 (M.P. 2023 poz. 1339).
OECD. (2024). Taxing Wages 2024: Indexation of Labour Taxation and Benefits in OECD Countries. OECD. https://www.oecdilibrary.org/sites/dbcbac85-en/1/3/1/1/index.html?itemId=/content/publication/dbcbac85en&_csp_=e795e241109a37e856f37ec39c7edba2&itemIGO=oecd&itemContentType=book
Poszwa, M. (2012). Analiza klina podatkowego w rozliczeniach podatkowych i ubezpieczeniowych wynagrodzeń. Folia Pomeraniae Universitatis Technologiae Stetinensis. Oeconomia, 294(67), 187–196.
PWC. (2024a). Tax Summaries. Czech Republic: Individual – Deductions. PWC. https://taxsummaries.pwc.com/czech-republic/individual/deductions
PWC. (2024b). Tax Summaries. Czech Republic: Individual – Other Taxes. PWC. https://taxsummaries.pwc.com/czech-republic/individual/other-taxes
PWC. (2024c). Tax Summaries. Czech Republic: Individual – Taxes on personal income. PWC. https://taxsummaries.pwc.com/czech-republic/individual/taxes-on-personal-income
PWC. (2024d). Tax Summaries. Hungary: Individual – Deductions. PWC. https://taxsummaries.pwc.com/Hungary/Individual/Deductions
PWC. (2024e). Tax Summaries. Hungary: Individual – Other Taxes. PWC. https://taxsummaries.pwc.com/hungary/individual/other-taxes Szpor, G., Kluszczyńska, Z., Koczur, W., Rubel, K. i Szumlicz, T. (2006). System ubezpieczeń społecznych. Zagadnienia podstawowe. Lexis Nexis. Ustawa Czeskiej Rady Narodowej nr 586/1992 Sb. o podatkach dochodowych [Czechy] (Zákon České národní rady č. 586/1992
Sb. o daních z příjmů). Ustawa Czeskiej Rady Narodowej z dnia 20 listopada 1992 r. o składkach na ubezpieczenie społeczne i składkach na państwową politykę zatrudnienia [Czechy] (Zákon České národní rady ze dne 20. listopadu 1992 o pojistném na sociální zabezpečení a příspěvku na státní politiku zaměstnanosti).
Ustawa CXVII z 1995 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych [Węgry] (1995. évi CXVII. Törvény a személyi jövedelemadóról).
Ustawa CXXII z 2019 r. o osobach uprawnionych do świadczeń z zabezpieczenia społecznego oraz o pokryciu tych świadczeń [Węgry] (2019. évi CXXII. Törvény a társadalombiztosítás ellátásaira jogosultakról, valamint ezen ellátások fedezetéről).
Ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2024 r., poz. 497, t.j.).
Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2024 r., poz. 226 z późn. zm., t.j.).
Ustawa z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. z 2022 r., poz. 2189 z późn. zm., t.j.).
Ustawa z dnia 30 października 2003 r. o ubezpieczeniach społecznych [Słowacja] (Zákon z 30. októbra 2003 o sociálnom poistení).
Ustawa z dnia 4 grudnia 2003 r. o podatku dochodowym [Słowacja] (Zákon zo 4. decembra 2003 o dani z príjmov).
Wojciuk, M. i Dziemianowicz, R. (2017). Ocena progresywności klina podatkowego w Polsce i w wybranych krajach Unii Europejskiej. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, (475), 390-404.
Pobrania
Opublikowane
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Jakub Szeligowski, Sebastian Wawrzak
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Accepted 2025-02-17
Published 2025-04-14
