Model biznesu jako determinanta ujawnień czynników ryzyka w raportach wybranych linii lotniczych
DOI:
https://doi.org/10.15611/pn.2025.3.07Słowa kluczowe:
Raportowanie ryzyka, linie lotnicze, ujawnienia narracyjne, ryzyko wizerunkoweAbstrakt
Cel: Celem artykułu jest analiza narracyjnych ujawnień czynników ryzyka w raportach rocznych czterech linii lotniczych: Delta Air Lines, Lufthansa, Ryanair oraz Enter Air w latach 2018-2022. Szczególny nacisk położono na zidentyfikowanie zmian zakresu i sposobu prowadzenia ujawnień przez podmioty w warunkach makro ryzyka wynikającego z pandemii COVID-19.
Metodyka: Badania przeprowadzono z wykorzystaniem jakościowej analizy treści. Analiza objęła identyfikację ujawnianych kategorii ryzyka, ocenę zmian w narracji i interpretacji czynników ryzyka w czasie oraz między podmiotami.
Wyniki: Wyniki badań wskazują na istotne różnice w objętości, szczegółowości oraz priorytetyzacji raportowanych czynników ryzyka między analizowanymi liniami lotniczymi. Wykazano, że model biznesowy pełni funkcję filtra, kształtuje zakres i sposób narracyjnego raportowania ryzyka. Pandemia COVID-19 oraz rosnące wymagania w zakresie zrównoważonego rozwoju miały wyraźny wpływ na zmianę treści raportów.
Implikacje i rekomendacje: Badanie potwierdza, że raportowanie ryzyka, w tym w sektorze lotniczym, wymaga większej spójności i przejrzystości ujawnień. Rekomenduje się dalsze badania nad wpływem wewnętrznych determinant, takich jak model biznesowy i strategia, na praktyki ujawniania ryzyka.
Oryginalność/wartość: Artykuł wnosi nowe spojrzenie na determinanty raportowania ryzyka w sektorze lotniczym, podkreślając znaczenie modelu biznesowego jako zmiennej kontekstowej, kształtującej narracyjne ujawnienia czynników ryzyka i ich znaczenia dla przyszłej wartości podmiotu.
Pobrania
Bibliografia
Beretta, S. i Bozzolan, S. (2004). A Framework for the Analysis of Firm Risk Communication. The International Journal of Accounting, 39(3), 265-288. https://doi.org/10.1016/j.intacc.2004.06.006
Cazier, R. A., McMullin, J. L. i Treu, J. S. (2021). Are Lengthy and Boilerplate Risk Factor Disclosures Inadequate? An Examination of Judicial and Regulatory Assessments of Risk Factor Language. The Accounting Review, 96(4), 131-155.
Crovini, C., Giunta, F., Nielsen, C. i Simoni, L. (2024). Market Valuation of Risk Reporting: The Role of Business Model Disclosure. Abacus. https://doi.org/10.1111/abac.12342
Dobler, M. (2008). Incentives for Risk Reporting – A Discretionary Disclosure and Cheap Talk Approach. The International Journal of Accounting, 43(2), 184-206.
Elshandidy, T., Shrives, P., Bamber, M. i Abraham, S. (2018). Risk Reporting: A Review of the Literature and Implications for Future Research. Journal of Accounting Literature, 40(1), 54-82.
Elzahar, H. i Hussainey, K. (2012). Determinants of Narrative Risk Disclosures in UK Interim Reports. Journal of Risk Finance, 13(2), 133-147. https://doi.org/10.1108/15265941211203189
Godawska, J. (2024). Ujawnienia dotyczące czynników ryzyka środowiskowego w raportach 10-K amerykańskich firm energetycznych. Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości, 48(2), 37-54.
Jones, M. J. i Shoemaker, P. A. (1994). Accounting Narratives: A Review of Empirical Studies of Content and Readability. Journal of Accounting Literature, 13, 142-184.
Karmańska, A. i Łada, M. (2019). Ujawnianie obszarów i czynników ryzyka w sprawozdaniach z działalności spółek giełdowych – obserwacje wobec zmian regulacji prawnych. Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości, 103(159), 39-61.
Karmańska, A. i Łada, M. (2021). Koncepcja indeksu dojrzałości narracyjnych ujawnień obszarów i czynników ryzyka. Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości, 45(3), 153-169.
Khlif, H. i Hussainey, K. (2016). The Association Between Risk Disclosure and Firm Characteristics: A Meta-Analysis. Journal of Risk Research, 19, 181-211. https://doi.org/10.1080/13669877.2014.961514
Linsley, P. M. i Shrives, P. J. (2006). Risk Reporting: A Study of Risk Disclosures in the Annual Reports of UK Companies. The British Accounting Review, 38(4), 387-404. https://doi.org/10.1016/j.bar.2006.05.002
Łada, M. (2021). Rachunkowość jako produkt i narzędzie legitymizacji. Oficyna Wydawnicza SGH.
Mrówka, R. i Aluchna, M. (2021). Ewolucja raportowania niefinansowego. Perspektywa teoretyczna i weryfikacja praktyczna. Wydawnictwo SGH.
Raulinajtys-Grzybek, M., Karwowski, M. i Świderska, G. K. (2018). Raport zintegrowany jako źródło informacji o podejściu przedsiębiorstwa do zarządzania ryzykiem. Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości, 98(154), 203-224.
Steenkamp, N. i Northcott, D. (2007). Content Analysis in Accounting Research: The Practical Challenges. Australian Accounting Review, 17(43), 12-25.
Szczepankiewicz, E. (2013). Ryzyka ujawniane w zintegrowanym sprawozdaniu przedsiębiorstwa społecznie odpowiedzialnego. Ekonomika i Organizacja Przedsiębiorstwa, 5, 71-82.
Tahat, Y., Dunne, T., Fifield, S. i Power, D. (2019). Risk-Related Disclosure: A Review of the Literature and an Agenda for Future Research. Accounting Forum, 43(2), 193-219.
Weber, V. i Müssig, A. (2022). The Effect of Business Strategy on Risk Disclosure. Accounting in Europe, 19, 190-225. https://doi.org/10.1080/17449480.2021.2018473
Zyznarska-Dworczak, B. (2016). Rozwój sprawozdawczości niefinansowej a możliwości jej zewnętrznej weryfikacji. Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, (285), 218-227.
Pobrania
Opublikowane
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Monika Łada, Bartosz Giernalczyk
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Accepted 2025-05-10
Published 2025-10-07
