Inkluzywne podejście wobec odbiorców dziedzictwa kulturowego – przykład Bramy Poznania

Anita Perska; Magdalena Stefańska

Autor

Anita Perska ✉️ Poznań University of Economics
anita.perska@ue.poznan.pl https://orcid.org/0000-0003-0693-9740
Magdalena Stefańska Poznań University of Economics https://orcid.org/0000-0002-2620-9617

Słowa kluczowe:

włączenie społeczne, DEI, inkluzywność, centrum interpretacji dziedzictwa, cele zrównoważonego rozwoju

Abstrakt

Cel: Celem artykułu jest identyfikacja i ocena rozwiązań na rzecz dostępności dla osób ze szczególnymi potrzebami na przykładzie tzw. Bramy Poznania – pierwszego w Polsce centrum interpretacji dziedzictwa.

Metodyka: Analiza literatury w przedmiotowym zakresie artykułu, opracowanie studium przypadku, przeprowadzenie indywidualnego wywiadu pogłębionego z osobą zarządzającą instytucją kultury, analiza dokumentów i informacji zawartych na stronach internetowych instytucji kultury, przegląd drukowanych folderów promocyjnych dostępnych w siedzibie podmiotu kultury.

Wyniki: Poznańskie Centrum Dziedzictwa budując ofertę kulturalną Bramy Poznania, zapewnia dostępność architektoniczną, dostępność cyfrową, dostępność informacyjno-komunikacyjną, a także dostęp alternatywny w postaci wsparcia technologicznego, tym samym wpisuje się w realizację celów zrównoważonego rozwoju związanych z DEI (z j. ang. diversity, equity, inclusion). Podejmowane działania w zakresie zapewnienia dostępności są skierowane do osób ze szczególnymi potrzebami, w tym między innymi do osób z niepełnosprawnością wzroku, osób z niepełnosprawnością słuchu, osób z niepełnosprawnością intelektualną, osób z niepełnosprawnością ruchową i do osób neuroróżnorodnych.

Implikacje i rekomendacje: W następstwie przeprowadzonych badań dostrzega się różne kierunki pogłębienia podjętej problematyki: rozpoznanie czynników wpływających na satysfakcję osób ze szczególnymi potrzebami z korzystania z usług kulturalnych oraz identyfikację barier związanych z korzystaniem z usług kulturalnych przez osoby z szczególnymi potrzebami.

Oryginalność/wartość: Rozważania wypełniają lukę badawczą związaną z zarządzaniem inkluzywnością w obiektach kultury, znajdujących się w bezpośrednim sąsiedztwie miejsc o walorach historycznych i przyrodniczych.

Bibliografia

United Cities and Local Governments – Committee on culture. (2004). Agenda 21 for Culture. Retrieved December 18, 2024 from https://www.agenda21culture.net/sites/default/files/files/documents/multi/ag21_en.pdf

Aktar, M. A. & Alam, M. M. (2021). Cultural Inequality and Sustainable Development. In W. Leal Filho et al. (Eds.), Reduced Inequalities: Encyclopedia of the UN Sustainable Development Goals (pp. 66-78). Springer. https://doi.org/10.1007/9783-319-71060-0_5-1

Bitgood, S. (2010). An Attention-Value Model of Museum Visitors. Center for Advancement of Informal Science Education.

Blake, J. (2000). On Defining the Cultural Heritage. International and Comparative Law Quarterly, 49(1), 61–85. https://doi.org/10.1017/S002058930006396X

Correia, R. A., Seabra-Santos, M. J., Campos Pinto, P. & Brown, I. (2017). Giving Voice to Persons with Intellectual Disabilities about Family Quality of Life. Journal of Policy and Practice in Intellectual Disability, 14(1), 59–67. https://doi.org/10.1111/jppi.12226

Cortez, A. (2016). How Popular Music is Exhibited by Museums in Portugal at the Beginning of the Twenty‐First Century: A Case Study. Curator: The Museum Journal, 59(2), 153–176. https://doi.org/10.1111/cura.12155

Creswell, J. W. & Creswell, J. D. (2018). Research Design. Qualitative, Quantitative and Mixed Methods Approaches. SAGE.

Czakon, W. (2015). Zastosowanie studiów przypadku w badaniach jakościowych. In W. Czakon (Ed.), Podstawy metodologii badań w naukach o zarządzaniu (pp. 189–210). Wolters Kluwer.

Ćwiklicki, M. & Urbaniak, A. (2019). Studium przypadku w naukach o zarządzaniu. Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie.

Glinka, B. & Czakon, W. (2021). Podstawy badań jakościowych. Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne.

Hassanein, E. E. A. (2015). Inclusion, Disability and Culture. Springer.

Hawkes, J. (2001). The Fourth Pillar of Sustainability — Culture’s Essential Role in Public Planning. Common Ground Publishing. Hodkinson, A. (2011). Inclusion: A Defining Definition? Power and Education, 3(2), 179–185. https://doi.org/10.2304/power.2011.3.2.179

Herkt, M. (2019). Pozytywnie zapatrzeni w dziedzictwo. In F. Tilden (Ed.), Interpretacja dziedzictwa (pp. 265–279). Centrum Turystyki Kulturowej TRAKT.

Kolb, B. M. (2021). Marketing Strategy for the Creative and Cultural Industries (Discovering the Creative Industries), Routledge.

Konior, A., & Pluszyńska, A. (2024). Raport z badań: wdrażanie dostępności w publicznych instytucjach kultury w Polsce. Instytut Kultury Uniwersytetu Jagiellońskiego. https://kultura.uj.edu.pl/nauka/badania/dostepnosc

Kowańska, S. M. (2022). Kto ma dostęp do kultury w mieście? O projektowaniu miejskiej kultury dostępnej dla osób z niepełnosprawnościami i o szczególnych potrzebach. Journal of Urban Ethnology, 20, 215–227. https://doi.org/10.23858/JUE20.2022.013

Kruczek, Z., Gmyrek, K., Ziżka, D., Korbiel, K. & Nowak, K. (2024). Accessibility of Cultural Heritage Sites for People with Disabilities: A Case Study on Krakow Museums. Sustainability, 16, 318. https://doi.org/10.3390/su16010318

Marras, A. M., Messina, M. G., Mureddu, D. & Romoli, E. (2016). A Case Study of an Inclusive Museum: The National Archaeological Museum of Cagliari Becomes “liquid”. In K. J. Borowiecki, N. Forbes & A. Fresa (Eds.), Cultural Heritage in a Changing World (pp. 99–109). Springer.

Obrusnikova, I. & Block, M. E. (2020). Historical context and definition of inclusion. In J. Haegele, S. Hodge & D. Shapiro (Eds.), Routledge Handbook of Adapted Physical Education (pp. 65–80). Routledge.

Olejnik, I., Kaczmarek, M. & Springer, A. (2022). Badania jakościowe. Metody i zastosowania. CeDeWu.

ONZ. (2006). The Convention on the Rights of Persons with Disabilities and its Optional Protocol (A/RES/61/106). https://www.un.org/disabilities/documents/convention/convention_accessible_pdf.pdf

Opoku, A. (2015). The Role of Culture in a Sustainable Built Environment. In A. Chiarini (Ed.), Sustainable Operations Management, Measuring Operations Performance (pp. 37–52). Springer. https://doi.org/10.1007/978-3-319-14002-5_3

PCD. (2021). Raport o stanie zapewniania dostępności podmiotu publicznego. https://bip.poznan.pl/bip/poznanskie-centrumdziedzictwa,2098/news/raport-o-stanie-zapewniania-dostepnosci-pcd,161525.html

Pluszyńska, A., Kopeć, K. & Laberschek, M. (2022). Badania w sektorze kultury: dostępność. Wydawnictwo Attyka.

Porta Posnania. (2019a). Dla osób neuroróżnorodnych. https://bramapoznania.pl/article/194

Porta Posnania. (2019b). Dla osób z niepełnosprawnością intelektualną. https://bramapoznania.pl/article/188

Porta Posnania. (2019c). Dla osób z niepełnosprawnością ruchową. https://bramapoznania.pl/article/190

Porta Posnania. (2019d). Dla osób z niepełnosprawnością słuchu. https://bramapoznania.pl/article/187

Porta Posnania. (2019e). Dla osób z niepełnosprawnością wzroku. https://bramapoznania.pl/article/186

Porta Posnania. (2019f). Dostępność. https://bramapoznania.pl/dostepnosc

Porta Posnania. (2019g). O projekcie. https://bramapoznania.pl/o-projekcie

Porta Posnania. (2019h). Zajęcia dla dzieci i młodzieży z niepełnosprawnością intelektualną. https://bramapoznania.pl/zajecia-dla-dzieci-i-mlodziezy-z-niepelnosprawnoscia-intelektualna

Porta Posnania. (2019i). Zajęcia dla dzieci i młodzieży z niepełnosprawnością słuchu. https://bramapoznania.pl/zajecia-dladzieci-i-mlodziezy-z-niepelnosprawnoscia-sluchu

Porta Posnania. (2019j). Zajęcia dla dzieci i młodzieży z niepełnosprawnością wzroku. https://bramapoznania.pl/zajecia-dladzieci-i-mlodziezy-z-niepelnosprawnoscia-wzroku

Potts, J. (2014). New Technologies and Cultural Consumption. Handbook of the Economics of Art and Culture, 2, 215–231. https://doi.org/10.1016/B978-0-444-53776-8.00009-X

PWN (b.d.). Inkluzywny [Inclusive unit]. https://sjp.pwn.pl/sjp/inkluzywny;3281554

Randaccio, M. (2018). Museum Audio Description: Multimodal and 'Multisensory' Translation: A Case Study from the British Museum. Linguistics and Literature Studies, 6(6), 285–297. https://doi.org/10.13189/lls.2018.060604

Ruiz-Rodrigo, A., Morales, E., Lakoud, M., Riendeau, J., Lemay, M., Savaria, A., Mathieu, S., Feillou, I. & Routhier, F. (2024). Experiencing Accessibility of Historical Heritage Places with Individuals Living with Visible and Invisible Disabilities. Frontiers in Rehabilitation Sciences, 5, 1–13. https://doi.org/10.3389/fresc.2024.1379139

Sandifer, C. (2003). Technological Novelty and Open-Endedness: Two Characteristics of Interactive Exhibits That Contribute to the Holding of Visitor Attention in a Science Museum. Journal of Research in Science Teaching, 40(2), 121–137. https://doi.org/10.1002/tea.10068

Scammon, D. (2012). Sustainability and Culture: How Do They Work Together? LCC 480 senior seminars, 30 April 2012. Retrieved September 25, 2024 from http://www.academia.edu/1817961/Sustainability_and_Culture_How_do_they_work_together

Sobocińska, M. (2023). Response to the Development of Streaming Platforms and the Virtualisation of Cultural Participation. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, 3(1001), 11–25. https://doi.org/10.15678/ZNUEK.2023.1001.0301

Stańczyk, S. (2015). Triangulacja – łączenie metod badawczych i urzetelnienie badań. In W. Czakon (Ed.), Podstawy metodologii badań w naukach o zarządzaniu (pp. 243–265). Wolters Kluwer.

Stoermer, S., Hildisch, A. K. & Froese, F. J. (2016). Culture Matters: The Influence of National Culture on Inclusion Climate. Cross Cultural & Strategic Management, 23(2), 287–305. https://doi.org/10.1108/CCSM-11-2014-0135

Śmiałowicz, K. (2024). Komunikacja marketingowa w kreowaniu wizerunku instytucji kultury na przykładzie muzeów narodowych. Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu. https://doi.org/10.18559/978-83-8211-201-6

Tilden, F. (2019). Interpretacja dziedzictwa. Centrum Turystyki Kulturowej TRAKT.

Tso, A. W. B. & Lau, J. M. Y. (2019). Visitors’ Perception of a Multimodal Exhibition: A Case Study at the Hong Kong Heritage Museum. In A. Wing-bo Tso (Eds.), Digital humanities and new ways of teaching(pp. 177–193), Springer.

Ustawa z dnia 19 lipca 2019 r. o zapewnianiu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami (D. U. z 2019 r., poz. 1696 ze zm.)

Van Maanen, J. (1979). Reclaiming Qualitative Methods for Organizational Research: A Preface. Administrative Science Quarterly. Qualitative Methodology, 24(4), 520–526. https://doi.org/10.2307/2392358

W3C Web Accessibility Initiative. (2024). Accessibility, Usability, and Inclusion. https://www.w3.org/WAI/fundamentals/accessibility-usability-inclusion/

Willis, K.G. (2013). The Use of Stated Preference Methods to Value Cultural Heritage. Handbook of the Economics of Art and Culture, 2, 145–181. https://doi.org/10.1016/B978-0-444-53776-8.00007-6

Wilson, J. (2000). Doing justice to inclusion. European Journal of Special Needs Education, 15(3), 297–304.

World Health Organization. (2023). Disability. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/disability-and-health