Windykacja i zarządzanie zaległościami podatkowymi w Polsce
DOI:
https://doi.org/10.15611/pn.2025.1.04Słowa kluczowe:
dług podatkowy, zaległości podatkowe, zarządzanie podatkamiAbstrakt
Cel: W artykule omówiono problem powstawania zaległości podatkowych, ich strukturę oraz czynniki wpływające na ich narastanie w Polsce. Przeprowadzono porównanie między państwami UE oraz oceniono przykłady działań rządów na rzecz skutecznej egzekucji zaległości.
Metodyka: Wykorzystano wskaźniki ściągalności podatków, analizę porównawczą oraz model regresji wielorakiej do oceny zaległości podatkowych i ich uwarunkowań.
Wyniki: W Polsce skala zaległości podatkowych, szczególnie VAT, jest relatywnie wysoka na tle innych krajów UE. Odpowiadają za to różnorodne czynniki ekonomiczne i administracyjne.
Rekomendacje: Polska powinna wzorować się na krajach UE, które wdrożyły innowacyjne metody redukcji zadłużenia, takie jak narzędzia motywacyjne i behawioralne, oraz lepiej dostosować działania do specyficznych grup podatników.
Wartość: Akumulacja zaległości podatkowych, choć często pomijana w badaniach, istotnie wpływa na finanse publiczne. Ocena skuteczności administracji podatkowej oraz wypracowanie strategii zarządzania tym problemem powinny stanowić priorytet władz.
Pobrania
Bibliografia
Behavioural Insights Network Netherlands (BIN NL). (2018). A Wealth of Behavioural Insights: 2017 Edition.
Cabinet Office & The Behavioural Insights Team. United Kingdom. (2012). Applying Behavioural Insights to Reduce Fraud, Error and Debt. https://www.gov.uk/government/publications/fraud-error-and-debt-behavioural-insights-team-paper
Dalton, A. G., Manning, L. A., Jamison, J. C., Sen, I. K., Karver, J. G., Castaneda Nunez, J. L., Guedes, L. P., Mujica Estevez, S. B. (2021). Behavioral Insights for Tax Compliance (English). World Bank Group. http://documents.worldbank.org/curated/en/472181576511865338
Dwenger, N., & Treber, L. (2022). Shaming for Tax Enforcement. Management Science, 68(11). https://doi.org/10.1287/mnsc.2021.4295
Ebraico, M., & Rua, S. (2015). An Assessment of the Performance of the Italian Tax Debt Collection System. European Commission Taxation Papers, Working Paper, no. 53. Office for Official Publications of the European Communities.
Internal Revenue Service (2009). The IRS’s Use of Notices of Federal Tax Lien (NFTL), Annual Report to Congress.
Intra-European Organization of Tax Administrations. (2016). Risk Analysis in Tax Debt Management.
Jensen, N. H., Reuss, L. F., & Rasmussen, S. (2018). Increasing Public Debt Collection with Nudging: Results of Two Natural Fields Experiments. Scandinavian Journal of Public Administration, 22(4), 45–66. https://doi.org/10.58235/sjpa.v22i4.8701
Kutsyk, V., Ostapenko, L., & Pudryk D. (2019). Development Of Procedures For Ensuring The Repayment Of Tax Debt As A Guarantee Of The Formation Of An Investment Climate. Baltic Journal of Economic Studies, 5(2). https://doi.org/10.30525/22560742/2019-5-2-86-89
Ministerstwo Finansów. (2004). Informacja o kształtowaniu się zaległości budżetowych w 2003 roku.
Ministerstwo Finansów. (2005). Informacja o kształtowaniu się zaległości budżetowych w 2004 roku.
Ministerstwo Finansów. (2006). Informacja o kształtowaniu się zaległości budżetowych w 2005 roku.
Ministerstwo Finansów. (2007). Informacja o kształtowaniu się zaległości budżetowych w 2006 roku.
Ministerstwo Finansów. (2008). Informacja o kształtowaniu się zaległości budżetowych w 2007 roku.
Ministerstwo Finansów. (2009). Informacja o kształtowaniu się zaległości budżetowych w 2008 roku.
Ministerstwo Finansów. (2010). Informacja o kształtowaniu się zaległości budżetowych w 2009 roku.
Ministerstwo Finansów. (2011). Informacja o kształtowaniu się zaległości budżetowych w 2010 roku.
Ministerstwo Finansów. (2012). Informacja o kształtowaniu się zaległości budżetowych w 2011 roku.
Ministerstwo Finansów. (2013a). Informacja o kształtowaniu się zaległości budżetowych w 2012 roku.
Ministerstwo Finansów. (2013b). Wpływy budżetowe w okresie od 01 stycznia 2012 roku do 31 grudnia 2012 roku.
Ministerstwo Finansów. (2014a). Informacja o kształtowaniu się zaległości budżetowych w 2013 roku.
Ministerstwo Finansów. (2014b). Wpływy budżetowe w okresie od 01 stycznia 2013 roku do 31 grudnia 2013 roku.
Ministerstwo Finansów. (2015a). Informacja o kształtowaniu się zaległości budżetowych w 2014 roku.
Ministerstwo Finansów. (2015b). Wpływy budżetowe w okresie od 01 stycznia 2014 roku do 31 grudnia 2014 roku.
Ministerstwo Finansów. (2016a). Informacja o kształtowaniu się zaległości budżetowych w 2015 roku.
Ministerstwo Finansów. (2016b). Wpływy budżetowe w okresie od 01 stycznia 2015 roku do 31 grudnia 2015 roku.
Ministerstwo Finansów. (2017a). Informacja o kształtowaniu się zaległości budżetowych w 2016 roku.
Ministerstwo Finansów. (2017b). Wpływy budżetowe w okresie od 01 stycznia 2016 roku do 31 grudnia 2016 roku.
Ministerstwo Finansów. (2018a). Informacja o kształtowaniu się zaległości budżetowych w 2017 roku.
Ministerstwo Finansów. (2018b). Wpływy budżetowe w okresie od 01 stycznia 2017 roku do 31 grudnia 2017 roku.
Ministerstwo Finansów. (2019a). Informacja o kształtowaniu się zaległości budżetowych w 2018 roku.
Ministerstwo Finansów. (2019b). Wpływy budżetowe w okresie od 01 stycznia 2018 roku do 31 grudnia 2018 roku.
Ministerstwo Finansów. (2020a). Informacja o kształtowaniu się zaległości budżetowych w 2019 roku.
Ministerstwo Finansów. (2020b). Wpływy budżetowe w okresie od 01 stycznia 2019 roku do 31 grudnia 2019 roku.
Ministerstwo Finansów. (2021a). Informacja o kształtowaniu się zaległości budżetowych w 2020 roku.
Ministerstwo Finansów. (2021b). Wpływy budżetowe w okresie od 01 stycznia 2020 roku do 31 grudnia 2020 roku.
Najwyższa Izba Kontroli (2017). Analiza wykonania budżetu państwa i założeń polityki pieniężnej w 2016 roku.
OECD. (2013). Tax Administration 2013: Comparative Information on OECD and Other Advanced and Emerging Economies.
OECD Publishing. https://doi.org/10.1787/9789264200814-en
OECD. (2014). Working Smarter in Tax Debt Management. OECD Publishing. https://doi.org/10.1787/9789264223257-en
OECD. (2015). Tax Administration 2015: Comparative Information on OECD and Other Advanced and Emerging Economies. OECD Publishing. https://doi.org/10.1787/tax_admin-2015-en
OECD. (2017). Tax Administration 2017: Comparative Information on OECD and Other Advanced and Emerging Economies. OECD Publishing. https://doi.org/10.1787/tax_admin-2017-en
OECD. (2019a). Successful Tax Debt Management: Measuring Maturity and Supporting Change. OECD. www.oecd.org/tax/forum-on-tax-administration/publications-and-products/successful-tax-debt-management-measuringmaturity-and-supporting-change.htm
OECD. (2019b). Tax Administration 2019: Comparative Information on OECD and other Advanced and Emerging Economies. OECD Publishing. https://doi.org/10.1787/74d162b6-en
OECD. (2020a). Forum on Tax Administration: Enhancing International Tax Debt management. https://www.oecd.org/en/publications/tax-debt-management-network_bfc78a65-en.html
OECD. (2020b). Revenue Statistics 2020. OECD Publishing. https://doi.org/10.1787/8625f8e5-en
OECD. (2021). Tax Administration 2021: Comparative Information on OECD and other Advanced and Emerging Economies. OECD Publishing. https://doi.org/10.1787/cef472b9-en
OECD. (2023). Tax Administration 2023: Comparative Information on OECD and other Advanced and Emerging Economies. OECD Publishing. https://doi.org/10.1787/900b6382-en
Perez-Truglia, R., & Troiano, U. (2018). Shaming Tax Delinquents. Journal of Public Economics, 167, 120-137. https://doi.org/10.1016/j.jpubeco.2018.09.008
Roy, I., Collins, B., Turk, A., Plumley, A., Ashley, T., Wilson, J. (2018). Federal Tax Liens and Letters: Effectiveness of the Notice of Federal Tax Liens and Alternative IRS Letters on Individual Tax Debt Resolution. Internal Revenue Service. Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks cywilny, t.j. Dz.U.2021.0.1805).
Ustawa z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji – (Dz.U.2020.1427, z późn. zm.)
Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa – (Dz.U.2020.0.1325, z późn. zm.)
Pobrania
Opublikowane
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Małgorzata Magdalena Hybka
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Accepted 2024-11-19
Published 2025-04-14
