Pomiar relacji interesariuszy zielonych dostaw ostatniej mili na rynku e-commerce w miastach
DOI:
https://doi.org/10.15611/pn.2024.5.06Słowa kluczowe:
dostawy ostatniej mili, interesariusze, sieć, e-commerce, miastaAbstrakt
Cel: Niniejsze opracowanie ma na celu zbadanie złożonych relacji między interesariuszami zielonych dostaw ostatniej mili (GLMD) na rynku e-commerce w miastach, ze szczególnym uwzględnieniem cech relacji sieciowych, takich jak siła, wzajemność i bliskość.
Metodyka: Przegląd literatury identyfikuje mierzalne komponenty cech relacji sieciowych, uzupełnione badaniem eksperckim. Badanie ocenia wagi zidentyfikowanych komponentów w ramach cech relacji sieciowych – siły, wzajemności i bliskości.
Wyniki: Wyniki pokazują, że siła jest najbardziej kluczową cechą relacji sieciowych, a na kolejnych miejscach plasują się bliskość i wzajemność. W ramach komponentów siły, zaangażowanie i zaufanie są identyfikowane jako kluczowe. Zaufanie jest najbardziej krytycznym czynnikiem wśród komponentów wzajemności, podczas gdy w ramach bliskości wymiary organizacyjne i społeczne odgrywają nadrzędną rolę.
Implikacje i rekomendacje: Przeprowadzone badania dostarczają konkretnych informacji na temat kształtowania relacji pomiędzy interesariuszami miejskiej zielonej dostawy ostatniej mili. Władze lokalne i menedżerowie firm kurierskich mogą wykorzystać wyniki badań do świadomego kształtowania relacji z interesariuszami, co ułatwia realizację celów środowiskowych oraz związanych z jakością życia.
Oryginalność/wartość: Badanie jest próbą wypełnienia luki w literaturze poprzez zwrócenie uwagi na dynamikę relacji interesariuszy w zielonych dostawach ostatniej mili w miastach, uznając ich kluczową rolę w zrównoważonym podejściu do środowiska.
Bibliografia
Bachofner, M., Lemardelé, C., Estrada, M., & Pagès, L. (2022). City Logistics: Challenges and Opportunities for Technology Providers. Journal of Urban Mobility, 2, 100020. https://doi.org/10.1016/J.URBMOB.2022.100020
Barringer, B. R., & Harrison, J. S. (2000). Walking a Tightrope: Creating Value Through Interorganizational Relationships. Journal of Management, 26(3), 367-403.
Behrends, S., Lindholm, M., & Woxenius, J. (2008). The Impact of Urban Freight Transport: A Definition of Sustainability from an Actor’s Perspective. Transportation Planning and Technology, 31(6), 693-713. https://doi.org/10.1080/03081060802493247
Bjørgen, A., Fossheim, K., & Macharis, C. (2021). How to Build Stakeholder Participation in Collaborative Urban Freight Planning. Cities, 112, 103149.
Borgatti, S. P., & Foster, P. C. (2003). The Network Paradigm in Organizational Research: A Review and Typology. Journal of Management, 29(6), 991-1013. https://doi.org/10.1016/S0149-2063(03)00087-4
Boschma, R. (2005). Proximity and Innovation: A Critical Assessment. Regional Studies, 39(1), 61-74. https://doi.org/10.1080/0034340052000320887
Boschma, R. A. (2005). Does Geographical Proximity Favour Innovation? Économie et Institutions, 6-7, 111-128. https://doi.org/10.4000/ei.926
Boysen, N., Fedtke, S., & Schwerdfeger, S. (2021). Last-Mile Delivery Concepts: A Survey from an Operational Research Perspective. OR Spectrum, 43(1), 1-58. https://doi.org/10.1007/s00291-020-00607-8
Buldeo Rai, H., Verlinde, S., & Macharis, C. (2021). Unlocking the Failed Delivery Problem? Opportunities and Challenges for Smart Locks from a Consumer Perspective. Research in Transportation Economics, 87, 100753. https://doi.org/10.1016/j.retrec.2019.100753
Castaldo, S. (2007). Trust in Market Relationships. Edward Elgar. https://www.e-elgar.com/shop/gbp/trust-in-marketrelationships-9781845427610.html
Cheba, K., & Saniuk, S. (2016). Sustainable Urban Transport – The Concept of Measurement in the Field of City Logistics. Transportation Research Procedia, 16, 35-45. https://doi.org/10.1016/J.TRPRO.2016.11.005
Chiles, T. H., & McMackin, J. F. (1996). Integrating Variable Risk Preferences, Trust, and Transaction Cost Economics. The Academy of Management Review, 21(1), 73. https://doi.org/10.2307/258630
Chomiak-Orsa, I. (2016). Zarządzanie relacjami w organizacjach sieciowych. Scientific Papers of Silesian University of Technology. Organization & Management/Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej, 90, 25-44.
Collins, J. D., & Hitt, M. A. (2006). Leveraging Tacit Knowledge in Alliances: The Importance of Using Relational Capabilities to Build and Leverage Relational Capital. Journal of Engineering and Technology Management, 23, 147-167. https://doi.org/10.1016/j.jengtecman.2006.06.007
Cui, J., Dodson, J., & Hall, P. V. (2015). Planning for Urban Freight Transport: An Overview. Transport Reviews, 35(5), 583-598.
Cygler, J. (2013). Korzyści kooperencji – oczekiwania i efekty. Organizacja i Kierowania, 5(158), 59-75.
Czakon, W. (2005). Istota relacji sieciowych przedsiębiorstwa. Przegląd Organizacji, 9(788), 10-13. https://doi.org/10.33141/po.2005.09.02
Czakon, W. (2007). Dynamika więzi międzyorganizacyjnych przedsiębiorstwa. Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Katowicach.
Czakon, W. (2010). Hipoteza bliskości. Przegląd Organizacji, 9, 16-20.
Czakon, W., & Rogalski, M. (2014). Coopetition Typology Revisited-a Behavioural Approach. International Journal of Business
Environment, 6(1), 28-46. https://doi.org/10.1504/IJBE.2014.058022
Esper, T. L., Jensen, T. D., Turnipseed, F. L., & Burton, S. (2003). The Last Mile: An Examination of Effects of Online Retail Delivery Strategies on Consumers. Journal of Business Logistics, 24(2), 177-203. https://doi.org/10.1002/j.21581592.2003.tb00051.x
European Commission. (2019). A European Green Deal. European Commission. https://ec.europa.eu/info/strategy/priorities2019-2024/european-green-deal_en
European Parliament. (2022). BRIEFING Towards climate neutrality: Fit for 55 package. European Parliament, 6, PE 733.513. https://www.europarl.europa.eu
Gemius. (2023). E-commerce w Polsce 2023. https://gemius.com/documents/54/RAPORT_e-commerce_2023.pdf
Holmlund, M., & Törnroos, J. Å. (1997). What Are Relationships in Business Networks? Management Decision, 35(4), 304-309. https://doi.org/10.1108/00251749710169693
Iwan, S. (2013). Wdrażanie dobrych praktyk w obszarze transportu dostawczego w miastach. Wydawnictwo Naukowe Akademii Morskiej.
Iwan, S., Kijewska, K., & Lemke, J. (2016). Analysis of Parcel Lockers’ Efficiency as the Last Mile Delivery Solution – the Results of the Research in Poland. Transportation Research Procedia, 12(June 2015), 644-655. https://doi.org/10.1016/j.trpro.2016.02.018
Katsela, K. & Browne, M.. (2019). Importance of the Stakeholders’ Interaction: Comparative, Longitudinal Study of Two City Logistics Initiatives. Sustainability, 11(20), 5844. https://doi.org/10.3390/su11205844
Kawa, A. (2017). Orientacja sieciowa przedsiębiorstw branży usług logistycznych. Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu.
Kawa, A., & Pierański, B. (2015). Świadomość sieciowa we współpracy gospodarczej przedsiębiorstw w Polsce — wyniki badań. Przegląd Organizacji, 12, 21-27. https://doi.org/10.33141/po.2015.12.03
Kiba-Janiak, M. (2017). Urban Freight Transport in City Strategic Planning. Research in Transportation Business & Management, 24, 4-16. https://doi.org/10.1016/j.rtbm.2017.05.003
Kiba-Janiak, M. (2019). Logistics In The Cities’ Development Strategies. Publishing House of Wroclaw University of Economics.
Kiba-Janiak, M., Marcinkowski, J., Jagoda, A., & Skowrońska, A. (2021). Sustainable Last Mile Delivery on E-commerce Market in Cities from the Perspective of Various Stakeholders. Literature review. Sustainable Cities and Society, 71, 102984. https://doi.org/10.1016/j.scs.2021.102984
Kijewska, K. (2017). Wybrane działania Freight Quality Partnership w Szczecinie. Autobusy: Technika, Eksploatacja, Systemy Transportowe, 18(6), 1400-1403.
Kijewska, K., & Jedliński, M. (2018). The Concept of Urban Freight Transport Projects Durability and Its Assessment within the Framework of a Freight Quality Partnership. Sustainability, 10(7), 2226. https://doi.org/10.3390/su10072226
Klimas, P. (2011). Bliskość organizacyjna – krytyczny przegląd literatury źródłem inspiracji badawczej. In J. Pyka (Ed.), Nowoczesność przemysłu i usług. Dynamika zmian w polskim przemyśle i usługach (pp. 169-184). TNOiK.
Klimas, P. (2012). Operacjonalizacja bliskości organizacyjnej. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu: Zarządzanie Strategiczne w Praktyce i Teorii, 12(260), 195-205.
Klimas, P. (2013). Uwarunkowania skutecznej współpracy międzyorganizacyjnej. Studia Ekonomiczne/Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach, 141, 185198. https://www.sbc.org.pl/dlibra/publication/edition/82387
Klimas, P. (2014). Sieci innowacji: implikacje bliskości organizacyjnej. Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego.
Klimas, P. (2015). Podejście sieciowe w logistyce. Studia Ekonomiczne, 249, 36-48.
Klimas, P., & Twaróg, S. (2015). Inter-organisational Proximity in the Context of Logistics – Research Challenges. LogForum, 11(1), 109-117. https://doi.org/10.17270/j.log.2015.1.10
Knoben, J., & Oerlemans, L. A. G. (2006). Proximity and Inter-organisational Collaboration: A Literature Review. International Journal of Management Reviews, 8, 71-89. https://doi.org/10.1111/j.1468-2370.2006.00121.x
Kwiecień, A., & Żak, K. (2013). Relacje z klientami w tworzeniu przewagi konkurencyjnej przedsiębiorstwa. Zarządzanie i Finanse, 4(3), 263-276.
Lambert, D. M., Emmelhainz, M. A., & Gardner, J. T. (1996). Developing and Implementing Supply Chain Partnerships. The International Journal of Logistics Management, 7(2), 1-18. https://doi.org/10.1108/09574099610805485
Lindholm, M., & Browne, M. (2013). Local Authority Cooperation with Urban Freight Stakeholders: A Comparison of Partnership Approaches. European Journal of Transport and Infrastructure Research, 13(1), 20–38. https://doi.org/10.18757/ejtir.2013.13.1.2986
Łukasiński, W. (2015). Kapitał relacyjny źródłem trwałego sukcesu organizacji. In A. Kozina (Ed.), Wybrane problemy zarządzania relacjami w przedsiębiorstwie (pp. 37-62). Mfiles.pl.
Mangiaracina, R., Marchet, G., Perotti, S., & Tumino, A. (2015). A Review of the Environmental Implications of B2C E-commerce: A Logistics Perspective. International Journal of Physical Distribution & Logistics Management, 45(6), 565-591. https://doi.org/10.1108/IJPDLM-06-2014-0133
Menzel, M.-P. (2015). Interrelating Dynamic Proximities by Bridging, Reducing and Producing Distances. Regional Studies, 49(11), 1892-1907. https://doi.org/10.1080/00343404.2013.848978
Messeni Petruzzelli, A., Albino, V., & Carbonara, N. (2009). External knowledge sources and proximity. Journal of Knowledge Management, 13(5), 301-318. https://doi.org/10.1108/13673270910988123
Morgan, R. M., & Hunt, S. D. (1994). The Commitment-Trust Theory of Relationship Marketing. Journal of Marketing, 58(3), 20-38. https://doi.org/10.2307/1252308
Mucowska, M. (2021). Trends of Environmentally Sustainable Solutions of Urban Last-Mile Deliveries on the E-Commerce Market – A Literature Review. Sustainability, 13(11), 5894. https://doi.org/10.3390/su13115894
Nonaka, I. (1994). A Dynamic Theory of Organizational Knowledge Creation. Organization Science, 5(1), 14-37. http://www.jstor.org/stable/2635068
Oliver, C. (1990). Determinants of Interorganizational Relationships: Integration and Future Directions. The Academy of Management Review, 15(2), 241. https://doi.org/10.2307/258156
Pillai, K. G. (2006). Networks and Competitive Advantage: A Synthesis and Extension. Journal of Strategic Marketing, 14(2), 129-145. https://doi.org/10.1080/09652540600659756
Prandtstetter, M., Seragiotto, C., Braith, J., Eitler, S., Ennser, B., Hauger, G., Hohenecker, N., Schodl, R., & Steinbauer, M. (2021). On the Impact of Open Parcel Lockers on Traffic. Sustainability, 13(2), 755. https://doi.org/10.3390/su13020755
Ratajczak-Mrozek, M. (2009a). Główne cechy relacji sieciowych przedsiębiorstw (podejście sieciowe, network approach). Organizacja i Kierowanie. Organization and Management, 4(138), 75–83.
Ratajczak-Mrozek, M. (2009b). Istota podejścia sieciowego. Przegląd Organizacji, 4, 18-20.
Ring, P. S., & van de Ven, A. H. (1992). Structuring Cooperative Relationships between Organisations. Strategic Management Journal, 13(7), 483-498. https://doi.org/10.1002/SMJ.4250130702
Rita, P., & Ramos, R. F. (2022). Global Research Trends in Consumer Behavior and Sustainability in E-Commerce: A Bibliometric Analysis of the Knowledge Structure. Sustainability, 14(15), 9455. https://doi.org/10.3390/SU14159455
Rokita, J. (2009). Dynamika zarządzania organizacjami. Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej im. Karola Adamieckiego.
Rześny-Cieplińska, J., & Szmelter-Jarosz, A. (2021). Stakeholders’ Analysis of Environmental Sustainability in Urban Logistics: A Case Study of Tricity, Poland. Energies,14(5), 1274. https://doi.org/10.3390/EN14051274
Rześny-Cieplińska, J., Szmelter-Jarosz, A., & Moslem, S. (2021). Priority-based Stakeholders Analysis in the View of Sustainable City Logistics: Evidence for Tricity, Poland. Sustainable Cities and Society, 67, 102751. https://doi.org/10.1016/J.SCS.2021.102751
Serrano Hernandez, A., Hirsch, P., Faulin, J., & Fikar, C. (2018). The Role of Horizontal Cooperation to Improve Service Quality in Last-mile Distribution. International Journal of Simulation and Process Modelling, 13(4), 299-309. https://doi.org/10.1504/IJSPM.2018.10014978
Smolska, M. (2016). Zarządzanie relacjami z interesariuszami czyli jak kreować kapitał relacyjny w przedsiębiorstwie. Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Humanitas Zarządzanie, 17(3), 307-322. https://doi.org/10.5604/18998658.1228281
Suguna, M., Shah, B., Raj, S. K., & Suresh, M. (2022). A Study on the Influential Factors of the Last Mile Delivery Projects during Covid-19 Era. Operations Management Research, 15(1-2), 399. https://doi.org/10.1007/S12063-021-00214-Y
Taniguchi, E., Thompson, R. G., & Yamada, T. (2012). Emerging Techniques for Enhancing the Practical Application of City Logistics Models. Procedia – Social and Behavioral Sciences, 39, 3-18. https://doi.org/10.1016/J.SBSPRO.2012.03.087
Viu-Roig, M., & Alvarez-Palau, E. J. (2020). The Impact of E-Commerce-related Last-Mile Logistics on Cities: A Systematic Literature Review. Sustainability, 12(16), 6492. https://doi.org/10.3390/su12166492
World Economic Forum. (2020). The Future of the Last-Mile Ecosystem. In Transition Roadmaps for Publicand Private-Sector Players (Issue January). https://www.weforum.org/reports/the-future-of-the-last-mile-ecosystem
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Kategorie
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Magdalena Mucowska
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Accepted 2024-05-16
Published 2025-03-18
